Şark’ta Ömrünü İlme Adayan Bir Fakîh: Seyda Molla Abdüllatif eş-Şemâmî, Hayatı, Eserleri, Fıkhî Kişiliği, Tesirleri

Abstract

Seyda Molla Abdüllatif eş-Şemâmî, Diyarbakır ili Merkez Sur ilçesine bağlı Şemâmî köyünde kurduğu medresesinde tam 54 yıl müderrislik yaparak din-i mübin-i İslâm’a hizmet etti. Gençliğinden vefatına kadar, büyük bir özveriyle ve kesintisiz bir şekilde sürdürdüğü bu tedris faaliyetleri neticesinde ilmiyle ve edebiyle maruf yüzlerce İslâm âlimi yetiştirdi. Samimiyet, istikrar, sevgi, ilgi, disiplin gibi ilkeleri başarılı bir şekilde uygulayan Molla Abdüllatif’in ismi böylece şark bölgesindeki medrese geleneği içinde markalaştı. Başta fıkıh/fıkıh usûlü ilmi olmak üzere İslâmî tüm ilimlerde büyük bir âlim olan Molla Abdüllatif’in fıkıh tedrisinde fıkhî mezhepleri dikkate alan karma bir usulü benimsemesi ve fıkhın birçok meselesini tatbikî/uygulamalı olarak talebelerine öğretme tekniğini uygulaması dönemin medrese geleneği içinde büyük bir ilgiyle karşılandı. Özellikle fıkıhta sahip olduğu ilminin derinliği ve kuşatıcılığı; ayrıca fıkhı öğretme ve fetva verme metodolojisinin farklılığı sebebiyle Molla Abdüllatif, çağdaşı olduğu âlimler arasında kadâ/hüküm açısından otorite kabul edildi. Bu makalemiz, Seyda Molla Abdüllatif’in fıkıh ilmini öğretme ve fetva verme metodolojisi özelinde fıkhî kişiliğini tespit ve analiz etmeyi hedeflemektedir.