Zanim Skrzetuski poznał Bohuna. Grody Czerwieńskie, pogranicze polsko-ruskie w wiekach średnich. Stan i perspektywy badań

Abstract

Artykuł prezentuje namysł nad badaniami historii Kresów uwikłanymi w różnie rozumianą, często zideologizowaną politykę historyczną. Rozważania autora koncentrują się na wczesnohistorycznym terenie pogranicznym, jakim są Grody Czerwieńskie, jako przykładzie koegzystencji różnych wspólnot etnicznych i politycznych. Wczesnodziejowe stanowisko archeologiczne zaprezentowane jest w kontekście współczesnych dyskusji nad terenami łączącymi kulturę łacińską i prawosławną, będącymi swego rodzaju prefiguracją „kresów“. Prowadzone przez autora analizy dowodzą aktualności badań archeologicznych wobec współczesnych stanowisk badawczych i obiegowych sądów, pokazując niepoddającą się łatwej identyfikacji przestrzeń pomiędzy Wschodem i Zachodem. Takie spojrzenie na sytuacją Grodów Czerwieńskich może pozwolić na krytyczną ocenę etnicznych i narodowych identyfikacji formułowanych przez nowoczesną historigrafię, rzutowanych w przeszłość, w poszukiwaniu źródła polityki tożsamościowej. Artykuł zawiera precyzyjną rekonstrukcję debat nad kulturowym położeniem Grodów Czerwieńskich zarówno w polityce historycznej II Rzeczypospolitej, PRL, jak i po 1989 roku.