Kulti i Aleksandrit në Mirditë sipas tregimeve të misionarëve Françeskanë të shek. XVII

Abstract

Autorja, duke u mbështetur në një material të gjetur në një arkiv të Venecies kohët e fundit nga prof. Lucia Nadin që përmban kujtimet e misionarit françeskan Cherubino da Trento nga qëndrimi në Shqipërinë e veriut, u përqendrua në kultin e Shën Aleksandrit në Malin e Oroshit në Mirditë, duke e identifikuar këtë shenjtor te Aleksandri i Driziparës, legjionar romak, martirizuar rreth vitit 300 në Drizipara të Trakisë. Kulti shumë i përhapur i Aleksandrit në Shqipëri mund të ketë lidhje me kujtesën apo subkoshiencën popullore për Aleksandrin e Madh si paraardhës të shqiptarëve. Në mbështetje të kësaj hipoteze, ajo sjell dëshmi të shumta për ekzistencën e një tradite popullore që rrëfen për prejardhjen shqiptare të Lekës së Madh. Më tej autorja shtron për diskutim pyetjen nëse kjo është një traditë e shpikur nga intelektualët (sipas teorisë së Hobsbawm dhe Ranger) apo një traditë autentike popullore dhe arrin në përfundimin se kujtesa për heroin legjendar të lashtësisë vjen si një vazhdimësi në shekuj, e cila mbështetet në fakte historike po edhe në “mendimin e përgjithshëm të kombit tonë”.