ẨN DỤ Ý NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC TRONG TRUYỆN VỤ VIỆC DỊ THƯỜNG VỀ BÁC SĨ JEKYLL VÀ ÔNG HYDE

Abstract

Theo ngôn ngữ học tri nhận, đa phần các ẩn dụ trong văn chương đều được phát triển dựa trên ẩn dụ ý niệm vốn tồn tại phổ biến trong tư duy và ngôn ngữ đời thường. Bài viết này mô tả và phân tích các ẩn dụ ý niệm về đạo đức và những biểu hiện của chúng trong ngôn ngữ văn chương dựa trên ngữ liệu văn xuôi từ tiểu thuyết Vụ việc dị thường về bác sĩ Jekyll và ông Hyde. Kết quả nghiên cứu cho thấy ẩn dụ phức ĐẠO ĐỨC LÀ SỨC MẠNH được sử dụng thường xuyên trong tác phẩm với những biểu hiện đa dạng. Ẩn dụ này bao gồm các ẩn dụ căn bản như: LÀM VIỆC TỐT LÀ ĐỨNG THẲNG, LÀM VIỆC XẤU LÀ TÉ NGÃ, CÓ ĐẠO ĐỨC LÀ CAO, VÔ ĐẠO ĐỨC LÀ THẤP, CÁI ÁC LÀ LỰC và SỨC MẠNH TINH THẦN LÀ SỨC MẠNH THỂ CHẤT. Các ẩn dụ này có liên kết chặt chẽ với nhau, góp phần làm tăng tính liên kết của các biểu thức có tính ẩn dụ, giúp củng cố chủ đề và thông điệp của toàn tác phẩm.