Yemin Lafızlarının Hüküm İfade Etmesinde Örfün Etkisi

Abstract

Yemin, insanların sözlerini kuvvetlendirmek için ihtiyaç duydukları vesilelerden biridir. İslam’da yeminin, esasen meşru olduğu kabul edilmekle birlikte belirli sonuçları gerektirdiği ifade edilmiştir. Bunun yanında hangi yeminlerin geçerli sayılıp hüküm ifade edici olduğu hakkında da bazı değerlendirmeler yapılmıştır. Bu bağlamda tevhid inancı merkeze alınarak buna aykırı olan yemin lafızlarının meşru olmadığı gibi hüküm de ifade etmediği vurgulanmıştır. Ayrıca meşru kabul edilen yemin lafızlarında örfün veya kişinin niyetinin belirli ölçüde etken olduğu da zikredilmiştir. Ana hatlarıyla yukarıdaki şekilde ele alınan yeminler bu çalışmamızda; öncelikli olarak kefâret gerektirmesi açısından, ardından ise kullanılan ifade kalıpları dikkate alınarak kategorize edilmiştir. Bu çerçevede yemin lafızlarından hangisinin mutlak anlamda hüküm ifade ettiği, hangisinin hüküm ifade etmek için örfe veya niyete ihtiyaç duyduğu, hangisinin de dinen meşru kabul edilmemesi sebebiyle hüküm ifade etmediği gibi hususlar ele alınmıştır. Her bir bölümün akabinde açılan değerlendirme başlıkları altında ise konuyla ilgili ulaşılan deliller incelenmiş ve belirli sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır.