IN THE CONTEXT OF GENDER PERCEPTİON, "ORLAN" WİTH UNORTHODOX PERFORMANCE ART

Abstract

Değişen dünya ile birlikte geçmişte anaerkil işleyen sistem yerini ataerkil sisteme bırakmıştır. Bundan dolayı kadınlar, onların bedenleri üzerinde söz sahibi olduğuna hükmeden bu sistemin belirlediği normlar doğrultusunda güzelliğin peşinde koşmak zorunda bırakılmıştır. Kadını hali hazırda ikinci sınıf bir insan olarak gören eril düzen, güzel olmayana bunu bile layık görmemiş, böylece kadını estetik ameliyatların yanı sıra kozmetik dünyasının da sömürüsü hâline getirmiştir. Bu duruma “Dur!” diyen, feminist akımlarla yeniden inşa edilmeye çalışılan kadının kendi bedeni üzerinde söz sahibi olma düşüncesi video, enstalasyon ve performans çalışmaları gibi sanatın anlatım araçları ile her sanatçının kendi üslubu neticesinde yorumlanmaktadır. Bu çalışmada, toplumsal cinsiyet rollerinin, sürekli değişen güzellik anlayışına kendi bedenini bir sanat aracı olarak kullanan Orlan’ın bedeninin sınırlarını nasıl aştığına, yorumladığına ve yaklaşım biçimine dair bir inceleme yapılmıştır. Bu çalışma araştırma niteliğinde olup, çalışmada literatür tarama yöntemi kullanılmıştır. Orlan’ın, kadınların uğruna katlanmış oldukları güzellik kavramının beden üzerindeki, operasyon sırası ve sonrası etkilerine dikkat çektiği, lokal anestezi yöntemiyle acıyı bertaraf ederek kendi bedeni üzerinde ancak kendisinin söz sahibi olabileceğinin mesajını verdiği; insan vücudunun değiştirilemez ya da dönüştürülemez olmadığı; sanatçının toplumdaki cinsel kimlik, kadın bedeni, estetik ve güzellik uğruna çekilen acı kavramlarını yeniden tanımladığı; bunun yanında özdenetim, kişisel hak ve özgürlük gibi kavramları sorguladığı sonucuna varılmıştır.