Müslüman-Çoğunluklu Ülkelerde Aile Kanunlarının Tarihi Seyri

Abstract

Müslüman dünyada 19. ve 20. yüzyılda yaşanan köklü siyasi ve hukuki değişimler sebebiyle günümüzde İslam hukukunun oldukça sınırlı alanları Müslüman-çoğunluklu ülkeler tarafından uygulanmaktadır. Bu alanlar içinde en yaygın olarak tatbik edileni ise aile hukukudur. 19. yüzyılda başlayan yoğun kodifikasyon hareketi, İslam hukukunun en detaylı sayılabilecek hükümlerini ihtiva eden bu alanı da zamanla içine almıştır. 1917 tarihli Osmanlı Hukuk-u Aile Kararnamesi ile başlayan bu süreç, 20. yüzyılın ikinci yarısında bağımsızlığını kazanan ülkelerin kanunları ile ivme kazanmıştır. İçinde bulunduğumuz asırda, Körfez ülkelerinde ve son olarak Suudi Arabistan’da ilk kez yapılan aile kanunları ve mevcut kanunlarda süregelen reformlarla süreç devam etmektedir. Bu çalışma, İslam aile hukukunun kodifikasyonu ile başlayan bu süreci, geçirdiği aşamalar, reform talepleri ve reformların kapsamı, reform saikleri ve kullanılan yöntemler bakımından ele almaktadır. Bu kapsamda ortaya çıkan modelleri, yapılan kanun ve reformların içinde bulundukları sosyo-politik bağlam çerçevesinde değerlendirmektedir.