Biskupi polscy na wojnach monarchów w XIII–XIV wieku

Abstract

Obowiązek służenia władcy bezpośrednio na wojnie istniał także w Polsce średniowiecznej, ale w XIII i XIV w. podlegał znaczącym przemianom i był ciągle przedmiotem negocjacji, na które największy wpływ miały aktualne stosunki lokalnego Kościoła z władcą. Załamanie się władzy centralnej w pierwszych dziesięcioleciach XIII w., przy jednoczesnym wzroście wpływów papieskich doprowadziło do emancypacji kościoła w stosunku do władzy świeckiej, co zaowocowało także nieuczestniczeniem biskupów w wyprawach zbrojnych książąt. W okresie zjednoczeniowym pojawiły się co prawda wyraźne tendencje do zmiany tego nastawienia, ale nie zaowocowało to militaryzacją episkopatu na podobieństwo krajów sąsiednich. Biskupi zostali ponownie włączani w sferę działalności państwowej, ale ani władcy, jak się zdaje, nie nalegali na osobiste zaangażowanie zbrojne hierarchów, ani ci drudzy z własnej woli nie wykazywali większego zainteresowania rzemiosłem wojennym, co mogło być konsekwencją zmiany norm kulturowych i oczekiwań społecznych wśród elit późnośredniowiecznego Królestwa Polskiego.