De profundis clamavi ad te, Domine… Le specificità linguistiche delle giaculatorie e la loro presenza storica nel repertorio delle preghiere italiane [Specyfika językowa aktów strzelistych oraz ich historyczna obecność w repertorium włoskich modlitw]

Abstract

Celem artykułu jest ukazanie formuł aktów strzelistych z perspektywy historycznej, teologicznej i językowej, aby nakreślić pełny obraz wyżej wymienionych tekstów religijnych. Omawiane zjawisko, którego początki sięgają pierwszych wieków chrześcijaństwa, jest szeroko reprezentowane w tradycji włoskiej, zarówno w wiekach minionych, jak i obecnie. Akty strzeliste pochodzące z podręczników modlitewnych z XVII–XIX w., a także teksty modlitw drukowane na świętych obrazach zostały poddane wielowymiarowej analizie, ukierunkowanej na specyfikę językową, funkcjonalną i tekstową modlitw. Przeprowadzone badanie umożliwiło osadzenie aktu strzelistego w ramach tekstu modlitewnego, eksponując przede wszystkim jego bogactwo ekspresywne. Analiza materiału językowego dowodzi stabilności formy aktu strzelistego na przestrzeni wieków. Wszystkie modlitwy będące przedmiotem badania odznaczają się zindywidualizowanym charakterem, wynikającym m.in. z ekspresywności formuł modlitewnych, przejawiającej się zastosowaniem terminów zwyczajowo kojarzonych z wyznaniami miłosnymi.