Pisidia Antiokheia Aedilicus Kilisesi’nden Bebek ve Çocuk İskeletlerinde Saptanan Patolojilerin Antropolojik Açıdan Değerlendirilmesi

Abstract

Pisidia Antiokheia antik kentindeki Aedilicus Kilisesi’nde 2015 yilinda yapilan kazilarda kilisenin ana nefinde 5 mezar aciga cikarilmistir. MS 6. – 10. yuzyillar araligina tarihlendirilen mezarlardan ucu; iki bebek ve bir cocuga aittir. Soz konusu mezarlardan bebek ve cocuk iskeletleri uzerinde yurutulen bu calismada, dislerde ve iskelette gozlemlenebilen patolojilerden yola cikilarak onlarin yasamlarinda maruz kaldiklari fizyolojik baskilarin belirlenmesi, sagliklarina ve dolayisiyla buyumelerine etki eden etmenlerin anlasilmasi amaclanmistir. Bu amacla bebeklerin ve cocugun dis surme asamalarina gore olum yaslari belirlenmis, uzun kemiklerinin diyafiz olculeri alinmis, dis ve iskeletlerindeki patolojik bulgulari tespit edilmistir. Antropolojik incelemelere gore bebeklerden biri (Guney Mezari 1) yaklasik 9 aylik, digeri (Mezar 4) yaklasik 18 aylik, cocuk (Mezar 1) ise yaklasik 6 yasindadir. Dokuz aylik olan bebegin (GM1) kafatasi, yuz ve uzun kemiklerindeki bulgular, C vitamini eksikligi olarak tanilanan iskorbut hastaligini isaret etmektedir. On sekiz aylik olandiger bebegin (Mezar 4) incelenebilen kafatasi kemiklerindeki porotik hiperostosis demir eksikligi anemisiyle iliskilendirilmistir. Sozu gecen bebegin, sut dislerinin 1 ve 2 olceklerinde asinmasi bir suredir ek gidalarla beslendigini dusundurmektedir. Diger yandan 6 yasindaki cocugun (Mezar 1) vucut kemiklerindeki anomaliler yasaminda muhtemelen Serebral palsiden (SP) kaynaklanan bir engeli oldugunu isaret etmektedir. Bebek ve cocuklarin hepsinde uzun kemiklerinin buyumesinde gerilik tespit edilmistir. Genel olarak degerlendirildiginde bulgular; Aedilicus Kilisesi’ndeki bebeklerin, cocuklarin olumlerine yol acan nedenler hakkinda kesin sonuclar saglamasa da muhtemelen kotu beslenme, yetersiz anne bakimi gibi sosyokulturel oruntulerin ve iliskili cevresel kosullarin olumsuz etkilerini sergilemektedir.