Ebha’n-nagamât fî terennümâti’l-ilâhiyyât adlı güfte mecmuasında yer alan ve 2013 yılına kadar Halep Keyyâli zâviyesinde icra edilmiş olan şuğuller

Abstract

Şuğul, Türk Din Musiki’sinde Arapça güfteli ilahilere verilen isimdir. Bu ilahiler, geçmişte Osmanlı kültür havzasının her bölgesinde benimsenmiş ve özellikle 19. yüzyılın sonlarına kadar icrâ edilmiş, bugün Türk Musikisi olarak adlandırılan makam müziği ile bestelenmişlerdir. Şuğul formu daha çok Rifâî, Sâ’dî, Bedevî, Dessûkî gibi Arap kökenli ve kıyâmî zikir yapan tarîkler vasıtası ile Anadolu, İstanbul ve Balkanlara yayılmıştır. Yazılı kaynaklara bakıldığında şuğuller ile ilgili en kapsamlı eser Hicrî 1316 (m. 1898) tarihli Tekfurdağlı eş-Şeyh el-Hâc Hâfız Mehmed Rıfat Efendi tarafından derlenmiş olan Ebhe’n-nagâmât fî terennümâti’l-ilâhiyyât adlı güfte mecmuasıdır. Bu çalışmada Halep, Bâbu’l-Hadîd Keyyâlî Zaviyesi şeyhlerinden Şeyh Muhammed Bâkır el-Keyyâlî, kardeşi Şeyh Hasan el-Keyyâlî ve zaviyenin dervişleri tarafından günümüzde icrâ edilmekte olan şuğuller ile Ebhe’n-nagâmât fî terennümâti’l-ilâhiyyât adlı güfte mecmuasında bulunan bazı ortak eserler üzerinden İstanbul- Halep şehirlerinin ortak müzik geçmişinin izi sürülmüştür.