Ortaokul Öğrencilerinin Kök Değerleri İçselleştirme Düzeylerini Belirleme Envanterinin Geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen kök değerlerin ortaokul öğrencileri tarafından ahlaki kişiliği oluşturan temel bileşenler bağlamında (ahlaki duyarlılık, ahlaki yargı, ahlaki motivasyon ve ahlaki davranış) içselleştirilme düzeylerini tespit edebilecek bir envanter geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini Kocaeli ili Körfez ilçesinde bulunan devlete bağlı iki ortaokulda öğenim gören 496 öğrenci (pilot uygulama: 120; esas uygulama: 376) oluşturmaktadır Kişiliğin çok yönlü bir yapı olduğu dikkate alınarak geliştirilen envanter toplam dört ölçekten oluşturulmuştur. Ölçeklerin yapı geçerliliğini belirlemek için açımlayıcı faktör analizi ve iç tutarlılıkları belirlemek için Cronbach Alpha analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ahlaki kişiliği oluşturan dört temel bileşenin her biri için bir tane olmak üzere dört ayrı ölçek geliştirilmiştir. Elde edilen ölçeklerdeki maddelerin her biri ayrı kök değerle ilişkili olmak üzere 10 maddeden oluşmaktadır. Ahlâki duyarlılık, ahlâki yargı, ahlâki motivasyon ve ahlâki davranış ölçekleri tek boyutlu olmak üzere açıklanan toplam varyanslar sırasıyla %43, %42,34, %40,07 ve %45,96 olarak bulunmuştur. Ahlâki duyarlılık, ahlâki motivasyon, ahlâki yargı ve ahlâki davranış ölçeklerinin son hallerine ait Cronbach alfa katsayıları sırasıyla .843,.845, .828 ve .862 olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğunu kanıtlamaktadır. Beşli likert tipte hazırlanan ölçeklerin birlikte kullanımı kök değerlerin öğrenciler tarafından içselleştirilme düzeylerini ahlaki kişiliği oluşturan temel bileşenler bağlamında bütüncül bir yaklaşımda değerlendirmeye imkân tanımaktadır. Eğitimsel ve bilimsel ölçme ve değerlendirme için dört ölçeğin ayrı ayrı kullanılması da mümkündür.