Türkiye’nin Hatay İlinde Açıkta Domates Üretiminin Pazarlama Yapısının Analizi

Abstract

Bu çalışmada, Hatay ilinde açıkta domates üretim durumu ve pazarlama yapısının değerlendirilmesi, pazarlama organizasyonunun etkinliği, üretim ve pazarlama esnasında yaşanan sorunların tespiti ve çözüm önerilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Açıkta domates yetiştiriciliği yapan üreticilerle ve açıkta domates ticareti yapan aracılarla olmak üzere 2 farklı anket yardımı ile yüz yüze görüşmeler yapılarak veriler toplanmıştır. Anket yapılacak üretici sayısı belirlenirken “Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi” kullanılmış olup, açıkta domates üretim faaliyeti yapan 60 üretici ve 10 adet aracı ile yüz yüze görüşülmüştür. İşletmelerde yılda ortalama 283.4 ton domates üretildiği belirlenmiştir. Üretilen domatesler sofralık ve salçalıktır. İşletme sahipleri ürettikleri sofralık domatesin %94.44’ünü sebze haline, %5.56’sını ise yerel pazara satmaktadır. Salçalık domatesin ise %96.00’sı işleme tesisine %4.00’ü yerel pazara satılmaktadır. Üretilen domatesin büyük bir bölümünün komisyonculara satıldığı belirlenmiştir. Domatesin komisyonculara satış fiyatı ortalama 1.43 TL’dir. Perakendeci fiyatı ortalama 4.20 TL, Nispi marj %34.04 olarak belirlenmiştir. İşletme sahipleri ürün satış fiyatının genellikle o günkü piyasa koşullarında arz ve talebe göre belirlendiğini ifade etmişlerdir. İşletmeler komisyoncunun ürünü satın alırken %68.35 oranında ürün kalitesine, %31.65 oranında ise ürün miktarına göre hareket ettiklerini belirtmiştir. Domates üreticilerinin en önemli sorunlardan biri fiyat düşüklüğü, diğeri ise örgütlenmenin olmamasıdır. Gelecekte fiyatın üretici açısından yeterli düzeyde oluşması bölgede domates üretim alanlarının artmasına imkan sağlayacaktır. Üreticiler tarımsal üretimde desteklemenin arzu edilen boyutlarda olmasını talep etmektedir.