Theoretische invullingen van fit: inzichten vanuit cognitieve en motivatiepsychologie

Abstract

De overeenkomst tussen kenmerken van persoon en omgeving – ‘fit’ genoemd – is nodig opdat mensen zich goed voelen op het werk. In onderzoek worden deze kenmerken echter zelden ingevuld met theoretisch onderbouwde concepten. We komen tegemoet aan deze tekortkoming met concepten uit de construal-leveltheorie en zelf-determinatietheorie. In het eerste onderzoek (twee vignetstudies, N = 202) vonden we dat een sterkere fit bereikt wordt wanneer de medewerker die een grote (kleine) sociale en spatiële afstand ervaart ten opzichte van de leidinggevende, met abstracte (concrete) taal wordt aangesproken. In het tweede onderzoek (drie vignetstudies, N = 473) werd gevonden dat fit bij sollicitanten kan gezien worden als de overeenkomst tussen persoonlijke waarden en de waarden specifiek voor de organisatie, maar ook als de overeenkomst tussen persoonlijke waarden en de waarden typisch voor de sector. Organisatie-specifieke fit krijgt meer invloed naarmate sollicitanten een kleinere afstand ervaren ten opzichte van de organisatie; sectortypische fit krijgt dan minder invloed. In het laatste onderzoek (vragenlijststudie, N = 188) bekeken we fit als de overeenkomst tussen intrinsieke (extrinsieke) persoonlijke waarden en intrinsieke (extrinsieke) organisatiewaarden en toonden we aan dat sollicitanten zich vooral laten leiden door fit in extrinsieke waarden. Wetmatigheden uit beide theorieën worden toegepast om nieuwe inzichten in fit te ontdekken.