What future for Belarus? An analysis of identity issues

Abstract

What future for Belarus? An analysis of identity issues The present article discusses various types of Belarusian collective identity and analyses their potential to make Belarus an empowered, fully independent, democratic and economically efficient society, nation and state with a stable position on the political map of Europe. The study is based mainly on sociological surveys collected by IISEPS, an independent Belarusian research institute. These data reveal weak points of Belarusian national identity (including a low level of historical awareness), a residue of the Soviet system of values and attitudes, as well as a considerable degree of Russification of the society. Although Belarusians have become used to having their own state (which, however, they treat mainly in terms of a nationwide welfare institution), they have retained a strong sense of local and regional identity. Social attitudes, both on an individual and community level, are clearly dominated by economic rather than ideological motivation. Eastern, pro-Russian orientation is far more widespread than pro-European attitudes, especially when more than only verbal support is involved. The text also points out symptoms of consolidating Belarusian collective identity, even if its post-Soviet/West Russian pattern still prevails over pro-European and pro-national orientation of the occidental type. Belarusian society is specific, which makes it difficult to analyze in terms of standard categories. The article demonstrates why identity issues limit the potential for any rapid significant political change in Belarusian society. Jaka jest przyszlośc Bialorusi? Analiza kwestii tozsamościowych Artykul wskazuje na związki istniejące miedzy roznymi orientacjami tozsamościowymi Bialorusinow a mozliwością ich trwalego zaistnienia na politycznej mapie Europy jako spoleczenstwa, narodu i panstwa w pelni upodmiotowionego, niepodleglego, demokratycznego i sprawnego gospodarczo. W znacznym stopniu jest oparty na danych socjologicznych uzyskanych przez bialoruski niezalezny instytut badawczy NISEPI. Dane te obrazują slabości bialoruskiej tozsamości narodowej (w tym świadomości historycznej), wyraźne pozostalości sowieckiego systemu wartości i postaw oraz duzy stopien rusyfikacji spoleczenstwa, takze odczuwalnie juz zaistnialą przywyklośc do posiadania wlasnego panstwa (traktowanego jednak przede wszystkim socjalnie) przy jednoczesnym trwaniu silnych lokalizmow i regionalizmow. W dalszym ciągu postawy promaterialne wyraźnie dominują nad proideowymi nie tylko na poziomie odniesien jednostkowych, ale i zbiorowych, a orientacja na Wschod (Rosje) zdecydowanie przewaza nad postawami proeuropejskimi, zwlaszcza jeśli wykraczają one poza werbalne formy ekspresji. W tekście przedstawione są takze argumenty świadczące o wzmacnianiu sie bialoruskiej wspolnotowości, aczkolwiek orientacja postsowiecko-zapadnoruska wciąz przewaza nad proeuropejską orientacją narodową typu okcydentalnego. Spoleczenstwo bialoruskie wyroznia sie swą specyfiką, nielatwą do opisu w kategoriach, do ktorych przywykliśmy. Artykul pokazuje tozsamościowe ograniczenia mozliwości zaistnienia istotnych, szybkich i glebokich zmian politycznych w spoleczenstwie bialoruskim.