Duma i uprzedzenie. Znaczenie wyboru osoby transseksualnej na „przedstawiciela Narodu”

Abstract

Pride and prejudice. The significance of election of a transsexual person as a “representative of Nation” Ms. Anna Grodzka’s election to the Polish Parliament in 2011 was a crucial event because for the first time in Europe a transsexual person became a Member of Parliament, and thus was to represent all Poles at the national level. This event resulted in mixed reactions and comments: from euphoria to trauma, from great pride to deep prejudice. It is instrumental in self identification of Poles, nevertheless two different Polish “nations” make use of it, presenting two different languages and two absolutely separate pictures of Polish identity. The first approach is associated with such notions as freedom, equity, minority rights, multiculturalism. The other is connected with such phrases as original values, genuine Poles, God, and the regular family. Therefore contemporary war of cultures, that is a general conflict over values and collective identity, came to focus on the fact that Anna Grodzka became an MP. The author of the article, relying on Allan McKee’s interpretative analysis of cultural texts, in this case press articles, aims at an analysis of the role of Ms. Grodzka’s election for identity shaping processes among Poles. Duma i uprzedzenie. Znaczenie wyboru osoby transseksualnej na „przedstawiciela Narodu” Wybor Anny Grodzkiej na poslanke byl przelomowym wydarzeniem, poniewaz po raz pierwszy w Europie osoba transseksualna zostala przedstawicielką wszystkich rodakow. Wydarzenie to wywolalo jednak rozne reakcje: od euforii do traumy, od wielkiej dumy do glebokich uprzedzen. Sluzy ono bowiem samookreślaniu sie Polakow, ale w taki sposob, ze korzystają z niego w procesie samoidentyfikacji co najmniej dwa polskie „narody”, poslugujące sie jezykami uosabiającymi dwie zupelnie inne wizje polskości. Narod tych, ktorzy boją sie o Polske, utozsamianą z wiarą katolicką, tradycyjną rodziną i podzialem rol plciowych, dla ktorych norma jest jedna, a wartości prawdziwe albo nieprawdziwe. I narod tych, ktorzy Polske swą widzą barwną, roznorodną, wielokulturową, otwartą i zmienną. Fakt wyboru Anny Grodzkiej do Sejmu stal sie wiec jedną z soczewek, w ktorej ogniskuje sie wspolczesna wojna kultur, ktora jest w istocie symboliczną walką o to, kim jesteśmy jako Polacy i w jakim spoleczenstwie chcemy zyc. Stosując, proponowaną przez Allana McKee, interpretatywną analize tekstow kulturowych, w tym przypadku artykulow prasowych, staram sie przyblizyc znaczenie tego wydarzenia dla procesow tozsamościowych Polakow.