Radiowy potencjał teatru (nie)konsekwencji Tadeusza Różewicza

Abstract

W artykule przyglądam się tym cechom sztuk dramatycznych Tadeusza Różewicza, które są szczególnie atrakcyjne dla teatru radiowego, nieprzypadkowo zwanego teatrem wyobraźni. Na początku rozważań skupiam się na pojęciu teatru niekonsekwencji rozumianym przez samego twórcę, który wypowiadał się na ten temat w rozmowach z Konstantym Puzyną oraz z Kazimierzem Braunem, współautorem Języków teatru. Można odnieść wrażenie, że Różewicz niekoniecznie i niezawsze pisał z myślą o wystawianiu swoich sztuk w teatrze, że bliższa mu była koncepcja niesceniczności, sztuki literackiej przeznaczonej do czytania, opartej na akcji wewnętrznej i sile słowa (z nastawieniem na jego komunikatywność i użytkowość), cenił fragmentaryczność i otwarcie, opisujące „rozproszoną” rzeczywistość oraz „niescaloną” tożsamość bohaterów. Wątki poruszane przez rozmówców, skupiających się na cechach teatru niekonsekwencji i odnoszących się do konkretnych sztuk oraz ich scenicznych realizacji, pozwalają sformułować wniosek, że swego rodzaju braki i ogra-niczenia teatru scenicznego, sugerowane przez Różewicza, mógł choćby częściowo rekompensować teatr radiowy. Dalszą część rozważań poświęcam współbieżności wizji wykreowanej w sztukach Różewicza (i „dopowiadanej” przez niego w rozmowach ze znawcami teatru) z tą realizowaną przez twórców radia przy pomocy audialnych środków wyrazu.