{"title":"Hristo Bojczew, czyli bułgarski dramaturg, który sprawia, że absurd staje się nadzieją","authors":"Kalina Stefanova","doi":"10.12775/lc.2023.039","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.039","url":null,"abstract":" ","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"23 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140267748","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"“January” – The Last Man on Earth","authors":"Elitsa Mateeva","doi":"10.12775/lc.2023.040","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.040","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"46 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140267624","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Proponowany tekst ma charakter komparatystyczny i jest częścią szerszego zamierzenia badawczego, którego celem jest, po pierwsze, identyfikacja i charakterystyka pomieszczonych w Śmierci w starych dekoracjach aluzji literackich – odniesień do literatury europejskiej i polskiej XIX i XX wieku – po drugie zaś, ukazanie związku tego tekstu z tendencjami kulturowymi właściwymi dla dojrzałej i późnej fazy modernizmu europejskiego, czyli drugiego i trzeciego progu modernizmu według terminologii Hansa Roberta Jaussa (1998: 30), szczególnie zaś namysł nad silnie eksponowanym w obu wymienionych w tytule utworach fenomenem nadmiaru wiedzy, którego konsekwencją stała się swoiście nowoczesna przypadłość, którą współczesny badacz, Matthijs van Boxsel, traktował jako jeden z nowoczesnych wariantów głupoty (Van Boxsel 2004: 256). Ten nieco paradoksalny, ponieważ nie wynikający z niedostatku, lecz z nadmiaru informacji rodzaj głupoty, ma swoje źródła w znamiennych dla wieku XIX przemianach cywilizacyjnych i kulturowych, jakimi były: reprodukcja dóbr kultury, dynamiczny rozwój prasy codziennej (jedynego wówczas masowego medium), pośpiech życia, a tym samym pośpiech lektury i pośpiech percepcji (zwracał na to uwagę m.in. Paul Valéry [1971: 185–186]), a także rozprzestrzenienie wiedzy, będącej w istocie zbiorem powierzchownych, pospiesznie spreparowanych informacji-komunałów. Proponowany artykuł stara się ukazać zarówno podobieństwa w zakresie literackich kreacji bohaterów obu utworów (ich świadomości, postaw, dylematów i aspiracji), ale też scharakteryzować kulturowe środowiska, w jakich funkcjonują, tym samym potwierdzić tezę o swoistej jednorodności i historycznej ciągłości „głupoty informacyjnego nadmiaru”, która – bez względu na czas i cywilizacyjne realia epoki – posiada te same źródła i tę samą naturę – staje się „fałszywą ofertą” dla ofiar o podobnych mentalnych predyspozycjach.
{"title":"„Ludzie wiedzy”, czyli o głupocie informacyjnego nadmiaru (na podstawie „Śmierci w starych dekoracjach” Tadeusza Różewicza i „Bouvarda i Pécucheta” Gustave’a Flauberta)","authors":"P. Siemaszko","doi":"10.12775/lc.2023.026","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.026","url":null,"abstract":"Proponowany tekst ma charakter komparatystyczny i jest częścią szerszego zamierzenia badawczego, którego celem jest, po pierwsze, identyfikacja i charakterystyka pomieszczonych w Śmierci w starych dekoracjach aluzji literackich – odniesień do literatury europejskiej i polskiej XIX i XX wieku – po drugie zaś, ukazanie związku tego tekstu z tendencjami kulturowymi właściwymi dla dojrzałej i późnej fazy modernizmu europejskiego, czyli drugiego i trzeciego progu modernizmu według terminologii Hansa Roberta Jaussa (1998: 30), szczególnie zaś namysł nad silnie eksponowanym w obu wymienionych w tytule utworach fenomenem nadmiaru wiedzy, którego konsekwencją stała się swoiście nowoczesna przypadłość, którą współczesny badacz, Matthijs van Boxsel, traktował jako jeden z nowoczesnych wariantów głupoty (Van Boxsel 2004: 256). Ten nieco paradoksalny, ponieważ nie wynikający z niedostatku, lecz z nadmiaru informacji rodzaj głupoty, ma swoje źródła w znamiennych dla wieku XIX przemianach cywilizacyjnych i kulturowych, jakimi były: reprodukcja dóbr kultury, dynamiczny rozwój prasy codziennej (jedynego wówczas masowego medium), pośpiech życia, a tym samym pośpiech lektury i pośpiech percepcji (zwracał na to uwagę m.in. Paul Valéry [1971: 185–186]), a także rozprzestrzenienie wiedzy, będącej w istocie zbiorem powierzchownych, pospiesznie spreparowanych informacji-komunałów. Proponowany artykuł stara się ukazać zarówno podobieństwa w zakresie literackich kreacji bohaterów obu utworów (ich świadomości, postaw, dylematów i aspiracji), ale też scharakteryzować kulturowe środowiska, w jakich funkcjonują, tym samym potwierdzić tezę o swoistej jednorodności i historycznej ciągłości „głupoty informacyjnego nadmiaru”, która – bez względu na czas i cywilizacyjne realia epoki – posiada te same źródła i tę samą naturę – staje się „fałszywą ofertą” dla ofiar o podobnych mentalnych predyspozycjach.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"20 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139267142","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Der Artikel analysiert die unzuverlässige Erzählung im Roman Weit über das Land (2016) des Schweizer Schriftstellers Peter Stamm.
文章分析了瑞士作家彼得-斯塔姆的小说《Weit über das Land》（2016 年）中的不可靠叙述。
{"title":"Weit über… den üblichen Rahmen hinaus","authors":"Agata Jarecka","doi":"10.12775/lc.2023.029","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.029","url":null,"abstract":"Der Artikel analysiert die unzuverlässige Erzählung im Roman Weit über das Land (2016) des Schweizer Schriftstellers Peter Stamm.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"27 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139267857","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Kant definiuje głupotę jako brak władzy sądzenia, autonomicznej władzy poznawczej, polegającej w jego systemie na umiejętności zastosowania teorii do praktyki. Władzę tę określa filozof jako rzecz wrodzoną, „szczególny talent”, którego w przeciwieństwie do teorii nie można się nauczyć. Zatem głupota nie jest jednoznaczna z brakiem wykształcenia czy wiedzy. Autor omawia Esej o schorzeniach głowy Kanta jako tekst uchodzący za analizę tej przypadłości, będący jednak w rzeczywistości klasyfikacją chorób psychicznych (przypadek polskiego „proroka” Jana Pawlikowicza Zdomozyrskich Komarnickiego oraz szwedzkiego wizjonera Emanuela Swedenborga), analizuje w tym kontekście inne artykuły i wypowiedzi filozofa oraz przedstawia konsekwencje wynikające z powyższego pojęcia głupoty w perspektywie trzech Kantowskich Krytyk. Nasuwa się wniosek, że głupota nie jest zjawiskiem uleczalnym, zatem jej problem pozostaje zawsze aktualny, stanowiąc wyzwanie dla opartego na mentalnej dojrzałości projektu Oświecenia.
{"title":"Kanta odpowiedź na pytanie: Czym jest głupota.","authors":"Dariusz Pakalski","doi":"10.12775/lc.2023.021","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.021","url":null,"abstract":"Kant definiuje głupotę jako brak władzy sądzenia, autonomicznej władzy poznawczej, polegającej w jego systemie na umiejętności zastosowania teorii do praktyki. Władzę tę określa filozof jako rzecz wrodzoną, „szczególny talent”, którego w przeciwieństwie do teorii nie można się nauczyć. Zatem głupota nie jest jednoznaczna z brakiem wykształcenia czy wiedzy. Autor omawia Esej o schorzeniach głowy Kanta jako tekst uchodzący za analizę tej przypadłości, będący jednak w rzeczywistości klasyfikacją chorób psychicznych (przypadek polskiego „proroka” Jana Pawlikowicza Zdomozyrskich Komarnickiego oraz szwedzkiego wizjonera Emanuela Swedenborga), analizuje w tym kontekście inne artykuły i wypowiedzi filozofa oraz przedstawia konsekwencje wynikające z powyższego pojęcia głupoty w perspektywie trzech Kantowskich Krytyk. Nasuwa się wniosek, że głupota nie jest zjawiskiem uleczalnym, zatem jej problem pozostaje zawsze aktualny, stanowiąc wyzwanie dla opartego na mentalnej dojrzałości projektu Oświecenia.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"191 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139267482","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Der Artikel widmet sich ausgehend von Hölderlins Sophokles-Übersetzungen dem Thema des Nichtwissens in der Poesie der Moderne. Anhand der Lektüre des Gedichtes 'Blödigkeit' verdeutlicht der Beitrag die Bedeutung des Nichtwissens bei Hölderlin, um auf dieser Grundlage die Modernität von Hölderlins Dichtung darzustellen.
{"title":"Geist zu Bette","authors":"A. Geisenhanslüke","doi":"10.12775/lc.2023.024","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.024","url":null,"abstract":"Der Artikel widmet sich ausgehend von Hölderlins Sophokles-Übersetzungen dem Thema des Nichtwissens in der Poesie der Moderne. Anhand der Lektüre des Gedichtes 'Blödigkeit' verdeutlicht der Beitrag die Bedeutung des Nichtwissens bei Hölderlin, um auf dieser Grundlage die Modernität von Hölderlins Dichtung darzustellen.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"44 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139267961","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Głupota jest zjawiskiem trudnym do zdefiniowania, ponieważ lubi przybierać rozmaite formy: ignorancji, mentalnego lenistwa, hipokryzji, fanatyzmu. Jeszcze trudniej znaleźć adekwatną ripostę na przejawy głupoty, bowiem wszelkie środki retoryczne użyte w debacie z głupim adwersarzem błędnie zakładają ten sam poziom intelektualny między rozmówcami. Felietony Umberta Eco zawarte w zbiorach pt. Pape Satàn aleppe staną się punktem wyjścia do rozważań o możliwościach opisania głupoty dostrzeżonej w społeczeństwie włoskim w latach 2000–2015. W niniejszym artykule o charakterze przeglądowym na tle kontekstu społecznego i politycznego zostanie poddane analizie zagadnienie środków stylistycznych użytych przez włoskiego semiotyka. Interpretuje on współczesność w ujęciu porównawczo-historycznym: komentowane wydarzenia są dla Eco oznaką niebezpiecznych procesów politycznych i społecznych. Stosowane przez Eco takie tropy jak m.in. porównanie, analogia, antyteza, hiperbola, epitet, parodia okazują się być nie tylko intelektualną rozrywką. Eco pomny na niedawną przeszłość Włoch chce przede wszystkim przestrzegać przed konsekwencjami mentalnej indolencji, która już raz doprowadziła do tragedii faszyzmu.
{"title":"Imbecyl, wiejski głupek, legiony durni","authors":"Katarzyna Maniowska","doi":"10.12775/lc.2023.027","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.027","url":null,"abstract":"Głupota jest zjawiskiem trudnym do zdefiniowania, ponieważ lubi przybierać rozmaite formy: ignorancji, mentalnego lenistwa, hipokryzji, fanatyzmu. Jeszcze trudniej znaleźć adekwatną ripostę na przejawy głupoty, bowiem wszelkie środki retoryczne użyte w debacie z głupim adwersarzem błędnie zakładają ten sam poziom intelektualny między rozmówcami. Felietony Umberta Eco zawarte w zbiorach pt. Pape Satàn aleppe staną się punktem wyjścia do rozważań o możliwościach opisania głupoty dostrzeżonej w społeczeństwie włoskim w latach 2000–2015. W niniejszym artykule o charakterze przeglądowym na tle kontekstu społecznego i politycznego zostanie poddane analizie zagadnienie środków stylistycznych użytych przez włoskiego semiotyka. Interpretuje on współczesność w ujęciu porównawczo-historycznym: komentowane wydarzenia są dla Eco oznaką niebezpiecznych procesów politycznych i społecznych. Stosowane przez Eco takie tropy jak m.in. porównanie, analogia, antyteza, hiperbola, epitet, parodia okazują się być nie tylko intelektualną rozrywką. Eco pomny na niedawną przeszłość Włoch chce przede wszystkim przestrzegać przed konsekwencjami mentalnej indolencji, która już raz doprowadziła do tragedii faszyzmu.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"24 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139269332","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł stanowi krótkie przedstawienie sylwetki Krzysztofa Lipińskiego, wybitnego germanisty, literaturoznawcy, przekładoznawcy i tłumacza z uwypukleniem subiektywnie wybranych obszarów, w któych zbiegały się zainteresowania przedstawionego mistrza i autorów artykułu.
{"title":"Krzysztof Lipiński (1957-2013) – wrażliwy poeta i wnikliwy obserwator spraw ludzkich, mistrz słowa i przekładu","authors":"L. Zieliński, Joanna Muzioł-Zielińska","doi":"10.12775/lc.2023.028","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.028","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi krótkie przedstawienie sylwetki Krzysztofa Lipińskiego, wybitnego germanisty, literaturoznawcy, przekładoznawcy i tłumacza z uwypukleniem subiektywnie wybranych obszarów, w któych zbiegały się zainteresowania przedstawionego mistrza i autorów artykułu.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"23 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139270438","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
In F. Dostojewskis Roman Der Idiot steht die Figur des verarmten und unter epileptischen Anfällen leidenden Fürsten Myschkin, der unverkennbar an die Gestalt von Jesus Christus erinnert, aber auch Züge der Schiller'schen schönen Seele trägt, im Zentrum der Handlung. Myschkin agiert jedoch in einem komplexen Figurennetz. Dies erlaubt es Dostojewki, den Fürsten zu den ideologischen, anthropologisch-religiösen und gesellschaftlichen Diskursen im Russland des 19. Jh. in Beziehung zu setzen. Die höhere Petersburger Gesellschaft, in der sich Myschkin bewegt, erweist sich dabei als ein Biotop, in dem Manipulation, Lüge und Intrige herrschen. Für eine christusähnlich Gestalt wie den Fürsten, die alles zu verzeihen und zu vergeben imstande ist, ist in dieser utilitaristischen, nur dem Primat des Geldes und des Nutzens gehorchenden Welt kein Platz. Eine Gesellschaft jedoch, die Güte und pragmatische Dummheit mit Einfältigkeit verwechselt, hat keinerlei Zukunft. Dies ist die pessimistisch-trostlose Diagnose, die Dostojewskis Roman dem zaristischen Russland stellt.
{"title":"Die Weisheit eines Fallsüchtigen – über Dostojewskis Idiot","authors":"Hans Richard Brittnacher","doi":"10.12775/lc.2023.025","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2023.025","url":null,"abstract":"In F. Dostojewskis Roman Der Idiot steht die Figur des verarmten und unter epileptischen Anfällen leidenden Fürsten Myschkin, der unverkennbar an die Gestalt von Jesus Christus erinnert, aber auch Züge der Schiller'schen schönen Seele trägt, im Zentrum der Handlung. Myschkin agiert jedoch in einem komplexen Figurennetz. Dies erlaubt es Dostojewki, den Fürsten zu den ideologischen, anthropologisch-religiösen und gesellschaftlichen Diskursen im Russland des 19. Jh. in Beziehung zu setzen. Die höhere Petersburger Gesellschaft, in der sich Myschkin bewegt, erweist sich dabei als ein Biotop, in dem Manipulation, Lüge und Intrige herrschen. Für eine christusähnlich Gestalt wie den Fürsten, die alles zu verzeihen und zu vergeben imstande ist, ist in dieser utilitaristischen, nur dem Primat des Geldes und des Nutzens gehorchenden Welt kein Platz. Eine Gesellschaft jedoch, die Güte und pragmatische Dummheit mit Einfältigkeit verwechselt, hat keinerlei Zukunft. Dies ist die pessimistisch-trostlose Diagnose, die Dostojewskis Roman dem zaristischen Russland stellt.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":"10 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139268738","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：