Tryb zmiany konstytucji polskich z 1921 i 1935 r. – geneza, interpretacja, praktyka

Abstract

W styczniu 1919 r. odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego, którego naczelnym zadaniem było przygotowanie i uchwalenie konstytucji. Konstytucja została ostatecznie uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 17 marca 1921 r., stąd przeszła do historii jako Konstytucja marcowa. Duży wpływ na rozwiązania konstytucyjne wprowadzone do polskiej ustawy zasadniczej miały wzorce francuskiej konstytucji z roku 1875. Konstytucja wprowadzała system parlamentarno-gabinetowy. Nowelizacja konstytucji dokonana w sierpniu 1926 r. była odpowiedzią na krytykę dotychczasowego modelu konstytucyjnego i zmierzała do zwiększenia kompetencji władzy wykonawczej. Konstytucja marcowa została ostatecznie zastąpiona przez nową ustawę konstytucyjną z 23 kwietnia 1935 r. Nowa ustawa zasadnicza, zwana Konstytucją kwietniową, była wyrazem dążenia obozu rządowego do dalszego wzmocnienia władzy wykonawczej i centralizacji kluczowych kompetencji w urzędzie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie procedur zmian ustawy zasadniczej przyjętych w polskich konstytucjach okresu międzywojennego.