ENDÜLÜS EMEVÎ HALİFESİ III. ABDURRAHMAN’IN SIMANCAS YENİLGİSİ (939)

Abstract

Endülüs Emevî Devleti’nin sekizinci hükümdarı ve ilk halifesi olan III. Abdurrahman, uzun süren iktidarının sağladığı avantajın yanında sergilediği üstün yönetim becerileri sayesinde İslâm ve Dünya tarihinde başarılı idareciler arasında yer almıştır. İktidarının başlangıcında karşılaştığı zorlukları uzunca uğraşlar sonrası bertaraf etmeyi başaran Endülüs Halifesi, İber Yarımadası’nın kuzeyindeki Hristiyan krallıklara karşı da aynı başarıyı göstermiştir. Lakin devletin gücüne güç katan ve hatta halifelik makamıyla gücünü perçinleyen Abdurrahman en-Nâsır’ın 939 yılında Simancas’ta León Kralı II. Ramiro’ya karşı kritik bir mağlubiyeti vardır. Saltanatının ilk otuz yılında merkeziyetçi bir yönetim modelini ortaya koymak için çabalayan en-Nâsır, bu uğurdaki uygulamaları sebebiyle özerkliklerine düşkün olan sınır bölgelerindeki yönetici soylu ailelerin öfkesini üzerine çekmiştir. Ayrıca halifenin Arapların ordu içindeki nüfuzlarını sınırlandırmak için önemli mevkilere Arap olmayan Slav kökenli kimseleri yerleştirmesi, Kurtuba Hilafetine karşı başka bir gayrimemnun grubun peyda olmasına yol açmıştır. Böylesi bir atmosferde Endülüs Emevî hükümdarının Hristiyanlar üzerine cihat çağrısıyla savaşa gitmesi, İslâm ordusunun çokluğunun anlamını yitirmesine ve neticede -Hristiyanların önceden hazırladığı hendeğin de etkisiyle- ağır bir yenilginin yaşanmasına sebep olmuştur. Bununla beraber Simancas bozgununun süreçleri ve Endülüs Emevîleri üzerindeki etkileri genel olarak tartışmalı olsa da III. Abdurrahman’ın siyasetinde kayda değer değişikliklerin meydana geldiği aşikârdır.