Tescilli Makarnalık Buğday (Ttiticum durum) Çeşitlerinin Sarı Pas Hastalığına Karşı Dayanıklılığın Belirlenmesi

Abstract

Puccinia graminis f. sp. tritici (Pst) nin neden olduğu sarı pas hastalığı, buğdayın en yıkıcı hastalığıdır ve bu hastalık ile mücadelede en etkili kontrol yöntemi dayanıklı bitki kullanılmasıdır. Bunun için yaygın olarak yetiştirilen çeşitlerin mevcut hastalık popülasyonuna karşı veya virülensliği yüksek olan pst ırk/ırklarına karşı test edilmesi gerekmektedir. Çalışma kapsamında, Türkiye'de tescilli 54 adet makarnalık buğday çeşidinde doğal şartlarda gerçekleşen sarı pas enfeksiyonu değerlendirilmiştir. Çalışma, 2017 ve 2018 yıllarında Akdeniz Üniversitesi yerleşkesinde iki tekerrür olarak gerçekleştirilmiştir. Hastalık değerlendirmesinde modifiye cobb skalası kullanılmış ve ardından belirlenen hastalık reaksiyona göre enfeksiyon katsayısı hesaplanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, her iki yılda da çeşitlerin çoğunun sarı pas enfeksiyonuna orta derecede hassas olduğu belirlenmiştir. İlave olarak, Kızıltan 91, Altın 40/98, Yılmaz 98, İmren, Çeşit 1252 ve Kunduru 1149 makarnalık buğday çeşitlerinin mevcut hastalık popülasyonuna karşı tarla koşullarında dayanıklılık reaksiyonu göstermiştir. Yürütülecek ileri ki çalışmalarda bu çeşitlerde hangi dayanıklılık gen veya genlerinin olup olmadığı moleküler düzeyde belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca, ülkemizde tespit edilen sarı pas ırklarına karşı ıslah programlarında geliştirilen yeni çeşitlerin test edilmesi hastalığın kontrolü açısından önemlidir.