Güneydoğu Anadolu Bölgesi Pamuklarının Lif Kalite Özelliklerindeki Değişim Sınırlarının Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde pamuk üretiminin yoğun olarak yapıldığı önemli iki il olan Şanlıurfa ve Diyarbakır’da üretilen pamuk çeşitlerinin lif kalite özelliklerindeki değişim sınırlarını belirlemek ve bölgenin lif kalite değerlerini ortaya çıkarabilmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü koordinatörlüğünde yürütülen ve AB/IPA Projesi olan “Pamuk Lifi İmalatında Bölgesel Sınai İşbirliği Projesi” kapsamında Şanlıurfa ve Diyarbakır illerindeki çırçır fabrikalarından toplanan 6 adet pamuk çeşidinden elde edilen 1090 adet lif örneği materyal olarak kullanılmış ve HVI aleti ile analiz edilmiştir. Yapılan frekans dağılımında bölgede üretilen pamuk liflerinin lif uzunluğu bakımından orta ve uzun lifli grupta yer aldıkları, kısa ve ekstra uzun liflerin bulunmadığı, lif kopma dayanıklılığı bakımından orta, sağlam ve çok sağlam grubunda yer aldıkları, zayıf ve çok zayıf liflerin bulunmadığı, lif inceliği bakımından materyalin genelde orta ve kalın grubunda yer aldıkları ve çok az örneğin (% 3.3) çok kalın lif grubunda yer aldığı, incelenen örnekler arasında ince ve çok ince liflerin ise bulunmadığı belirlenmiştir. Lif üniformite oranı bakımından materyalin büyük çoğunluğunun orta grupta yer aldığı, çok düşük ve çok yüksek grubuna giren liflerin çok az olduğu görülmüştür. Kısa lif oranı bakımından liflerin büyük çoğunluğunun çok düşük ve düşük grubunda yer aldıkları, lif kopma uzaması bakımından büyük çoğunluğunun yüksek ve orta gruba girdikleri, lif olgunluğu bakımından materyalin olgun ve çok olgun oldukları, iplik olabilirlik indeksi bakımından materyalin % 59.2’sinin 119.41 ile 135.83 arasında, % 31.3’ünün 135.83 ile 152.24 arasında değiştiği, lif parlaklığı bakımından materyalin % 58.2 sinin lif parlaklık değerinin 74 ve üzerinde değere sahip olduğu, sarılık yönünden ise liflerin beyaz ve hafif sarı gruplarında yer aldıkları, incelenen örnekler arasında sarı ve çok sarı renkli liflerin bulunmadığı, liflerin büyük çoğunluğunun (%65’inin) yabancı madde miktarının düşük olduğu görülmüştür. Elde edilen bu veriler Güneydoğu Anadolu Bölgesinde üretilen pamuk liflerinin tekstil sanayinin taleplerini karşılar nitelikte üstün kalite değerlerine sahip olduğunu göstermektedir.