Tek Şehir İki Seyyah: İbrahim Hamdi ve Evliya Çelebi’ye Göre Babadağı Şehri

Abstract

Gunumuzde Romanya’da bulunan Babadagi sehri 1416 yilinda Celebi Mehmed doneminde Osmanli hâkimiyetine girmistir. Şehir, Eflak Prensi III. Vlad Tepes (Kazikli Voyvoda) doneminde tahrip edilmis; ancak daha sonra, II. Bayezid doneminde yeniden canlandirilmistir. Şehir ismini Sari Saltuk’tan almis olup “Babadagi” adinin yani sira “Baba Saltuk” ismiyle de anilmistir. Konumu itibariyle bir ordu sehir vasfina sahip olan Babadagi, 1878 Berlin anlasmasina kadar Osmanli hâkimiyetinde kalmistir. Babadagi sehri, Osmanli kulturunde onemli bir dini figur olan Sari Saltik’i barindirmasinin yani sira cografi konumu, demografik niteligi ve kulturel vasfi itibariyle buyuk bir oneme haizdi. Şehir bulundugu yol guzergahinin islek bir hat uzerinde olmasi nedeniyle sik sik ziyaret edilmistir. Evliya Celebi ve Ibrahim Hamdi de sehri ziyaret eden ve gozlemleyen iki seyyahtir. Seksen yillik arayla sehre gelen seyyahlarimiz sehri farkli acilardan gozlemleyerek bir Babadagi resmi cizmislerdir.  Onlarin sehre dair anlatilarindaki farklilik Osmanli Devleti’nin gecirdigi degisim ve donusumu gozler onune sermektedir. Aradaki seksen yillik surec her iki seyyahin sehri algilayis ve anlatimina da yansimistir. Bu makale iki seyyahin bir sinir sehri olan Babadagi’ni farkli zamanlarda ziyaret ederek sehre dair anlatilarini, gozlemlerini ve gozlemlerindeki benzerlik ve farkliliklari ele almaktadir.