TÜRKİYE'DE TASARRUF YATIRIM AÇIĞI VE CARİ AÇIK EŞBÜTÜNLEŞİK MİDİR? DÖNEMLERARASI YAKLAŞIM

Abstract

Çalışmada kullanılan teorik model cari işlemler dengesi analizlerinde temel referans olarak kabul gören Obstfeld and Rogoff (1994, 1996)’un geliştirdiği zamanlara arası yaklaşıma (intertemporal approach) dayanmaktadır. Bu zamanlar arası yaklaşıma göre cari işlemler dengesi, ileriye dönük dinamik tasarruf ve yatırım kararlarının bir sonucudur. Bu çalışmada, Türkiye’de tasarruf ve yatırım dengesinin cari açık üzerindeki etkisi, 1975-2019 dönemi için çeşitli eşbütünleşme yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Eşbütünleşme testlerinde karşılaştırma sağlamak için Engle-Granger ve Johansen eşbütünleşme testleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda cari açığın Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı ile yatırımların Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı ve tasarrufların Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya oranı arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmuştur. Buna ek olarak eşbütünleşme tahmincileri olan FMOLS, DOLS ve CCR kullanılmış, elde edilen bulgulara bakıldığında tasarruf yatırım dengesi ile cari açık arasında negatif bir ilişki olduğu belirlemiştir.