ӘР ТҮРЛІ КЕЗЕҢДЕРДЕГІ ТҮРКІ ТІЛДЕС ӘДЕБИЕТТЕРДЕГІ САЛЫҚ ТЕРМИНДЕРІ: ТАРИХИ КЕЗЕҢДЕР МЕН ДАМУ ЖОЛДАРЫ

Abstract

Özbek terminografisinin oluşumu genellikle yirminci yüzyılın başlarına denk gelir. Özbek dilinin sözlüğünde Farsça, Arapça, Rusça ve bir dizi Avrupa dilinden borçlanmalar önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle Özbek dilinin ekonomik terminolojisi tarihinde, Orta Asya’da devletin gelişim dönemleri belli bir dereceye kadar izlenmektedir. Özbek dilinin vergi terminolojisinin diğer ülkelerle ticari ve ekonomik ilişkilerin etkisi altında güncellenmesi süreci özellikle ilgi çekicidir. Makale, bölgedeki vergi alanının ve kelime dağarcığının ana gelişim dönemlerini yansıtan çeşitli edebi kaynaklara bakmaktadır. Çalışmanın amacı, siyasi olayların etkisi altında Özbek dilinin vergi terminolojisini zenginleştirme sürecini ve diğer ülkelerle ticari ve ekonomik ilişkilerin gelişimini incelemektir. Çalışmanın konusu, farklı dönemlerdeki Türk edebiyatlarında yansıtılan vergi terimleridir. Bu endüstrinin terimlerinin yapısal ve sözcüksel bileşiminde, tarihsel gelişimin ilgili dönemlerinde aktif ticari ve ekonomik ilişkilerin yapıldığı halkların ve ülkelerin dillerinin etkisi izlenmektedir. Vergi kelime dağarcığının geliştirilmesi ve zenginleştirilmesi süreci şartlı olarak birkaç ana tarihi aşamaya ayrılmıştır: antik dönem, ortaçağ dönemi, Hanlık dönemi, Çarlık döneminun bir parçası olan dönem, Sovyet dönemi, Özbekistan’ın bağımsızlık dönemi. Özbek dilinin vergi terminolojisinin içsel dil potansiyeline, yani bağlanma, kompozisyon, kısaltma, anlamsal ve diğerlerinin yöntemlerine dayanan gelişim sürecine özel önem verilmektedir. Özümlemenin bir bütün olarak dilin geliştirilmesinde ve özellikle vergi terminolojisinin zenginleştirilmesinde rolü haklı çıkarılmıştır.