Türkiye İşçi Partisi’nin İnşa ve Gelişimini Tetikleyen Koşullar (1960 – 1966)

Abstract

Türkiye İşçi Partisi, 1960’lı yıllarda Türkiye siyasetinin önemli bir aktörü olmayı başarmıştır. Türkiye’de sol ideolojinin gelişimine katkı sağlayan birçok kişinin yolları Türkiye İşçi Partisi ile kesişmiştir. Devrimci gençlik önderlerinden edebiyatçılara, teorisyenlerden hukukçulara, işçilerden öğrencilere kadar sol harekete ilgi duyan birçok kesimin önemli temsilcileri Türkiye İşçi Partisi çatısı altında bulunmuşlardır. Peki, Türkiye İşçi Partisi’ni bir çekim merkezi konumuna sürükleyen koşullar neydi? Neden toplumun farklı kesimleri bu örgüt içerisinde yer almak istemişlerdi? Türkiye İşçi Partisi’nin gelişimini tetikleyen koşullar neydi? Bu çalışmada; Türkiye İşçi Partisi’nin inşa ve gelişiminin temel dinamiklerini oluşturan ulusal ve uluslararası koşulların irdelenmesi amaçlanmaktadır. Türkiye İşçi Partisi’nin inşa süreci ulusal ve uluslararası düzlemde ele alınmaktadır. Türkiye İşçi Partisi ve oluşturmuş oldukları blokların hangi koşullarda ortaya çıktıkları tartışılmaktadır. Türkiye İşçi Partisi’nin kendisini konumlandırmış olduğu politik hat ve bu hattın örgüte sunduğu özgünlük vurgulanan konular arasındadır. Çalışmanın bütününde Türkiye İşçi Partisi’nin hangi koşulların ürünü olduğu sorusuna yanıtlar aranmakta ve bu koşulların örgütün kitleselleşmesindeki rolleri tartışılmaktadır. Yanıt arama sürecinde Türkiye İşçi Partisi’nin politik hattından faydalanılmaktadır. Örgütün konumlanmış olduğu politik hattın reel sosyalizmden keskin farklılıklar içerdiği sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye İşçi Partisi bünyesinde yeni bir sosyalizm okuması üzerinden Türkiye’ye özgü bir sosyalizm anlayışı geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu çabanın sonucunda Batı demokrasisi ve sosyalizm aynı potada eritilmeye çalışılmış, reel sosyalizm anlayışı reddedilmiştir. Bu çabanın hangi koşulların ürünü olabileceği tartışılmaktadır.