KAZAK VE TÜRK ÖĞRENCİLERİN TÜRK KÜLTÜRÜNE İLİŞKİN FARKINDALIKLARI ÜZERİNE BİR DURUM ÇALIŞMASI

Abstract

Bu makalede Türk Kültür coğrafyasında yer alan iki ülkenin (Türkiye ve Kazakistan) üniversite öğrencilerinin Türk kültürü hakkındaki farkındalıkları ele alınmıştır. Araştırma ortak kültür mirasımızın iki ülke gençlerince nasıl algılandığını ortaya koyması bakımından önem taşımaktadır. Bu minvalde araştırma problemi; “Kazakistanlı ve Türkiyeli öğrencilerin Türk kültürü hakkındaki farkındalıkları nasıldır?”sorusudur. Bu araştırma nitel araştırma modelinde bir durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu gönüllü olarak katılımcı olan 24 Kazak Türk’ü öğrenci ile 24 Türk üniversite öğrencisidir. Öğrenciler amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme esas alınarak araştırmaya dâhil edilmiştir.Bu araştırmada görüşme yöntemi kullanılmıştır. Bunun için araştırmacılar tarafından Görüşme Formu Yaklaşımı doğrultusunda bir görüşme formu hazırlanmıştır. Elde edilen veriler elle analiz edilerek MAXQDA nitel analiz programında görselleştirilmiştir. Kazak ve Türk öğrencilerin Türk kültürüne ilişkin farkındalıkları üzerine yapılan bu araştırmanın verilerinden elde edilen bulgular üç tema etrafında toplanmıştır. Bu temalar : (1) Türk kültürüne ait ögeler, (2) Türk kültüründe yaşam tarzı, (3) Türkçenin sözlü ve yazılı ürünleridir.Her iki gruptaki katılımcılarda Türk kültürü denince ilk akla gelen kavramların ortak noktası yemek kültürü ve bağımsızlığa verilen önemdir. Katılımcılar özellikle renkler, rakamlar, tamgalar, dinî semboller ve sanat eserleriyle ilgili örnekler vermiştir. Türk kültüründe özel günler vardır, doğum, düğün, ölüm gibi durumlarda bu önemli günlerde (cuması, kırkı gibi…) belirli sosyal paylaşımlar yapılır. Hem Kazak katılımcıların hem de Türk katılımcıların kodları ortak olmakla birlikte Tasau Kesu ve Bel Kuda gelenekleri Kazaklara özgü günlerdir. Bu özel günlerde ve yaşam tarzında sofra kurmak büyük öneme sahiptir. Kodlarda adı geçen yemeklerin kültürümüzce bilinen yemekler olmasının yanı sıra Türkiye’deki farklı bölgelere özgü yöresel yemekler olduğu dikkati çekmektedir. Kazakların Türk mutfağına özgü yemeklerle ilgili verdikleri kodlarda çorbalar dikkati çekmektedir.Türk kültürünün maddi ve manevi unsurları kategorisinde Kazak katılımcılar maddi unsurlarla ilgili ağırlıklı cevaplar verirken Türk katılımcılarda manevi unsurlar ağırlıklı cevaplar vermişlerdir.Ancak Kazak Türklerinde maneviyat açısından ziyaret kültürününtürbelerle bağlantısı düşünüldüğünde maddi ve manevi ögelerbir arada yorumlanmalıdır. Türk destanlarıyla ilgili elde edilen sonuçların coğrafi farklılıklardan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Orhun abideleri, Türk kültürü için ilk ve en önemli kaynaklardan biridir.Araştırma sonuçları göstermektedir ki araştırmaya katılan Kazaklar Türkiye’deki Türklere nazaran farklı lehçelerde (Kazak Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Azeri Türkçesi, Çuvaşça) daha fazla sözcük bilmektedir. Türk lehçeleri arasındaki farklılıkların en önemli sebeplerinden biri katılımcıların farklı siyasî sınırlarda yaşıyor olmalarıdır.