Türkiye’nin 2007-2013 Dönemi Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma (IPARD) Fonlarını Kullanımı Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Avrupa Birliği (AB) aday ve potansiyel aday ülkelere sağlamış olduğu mali yardımları Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (InsturumentforPre-accession Assistance-IPA) olarak tek çatı altında toplamıştır. Türkiye, aday ülke statüsünde bulunduğundan IPA çatısı altında bulunan beş bileşenden de mali kaynak sağlamaktadır. Bu kapsamda ülkemiz beşinci bileşen olan Kırsal kalkınma (Rural Development) bileşeninden (IPARD) yararlanmaya başlamıştır. Türkiye için tahsis edilen Kırsal Kalkınma (IPARD) fonlarının kullanımını sağlamak üzere, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) 2007 yılında 5648 sayılı kanunla kurulmuştur. Tahsis edilen fonların kullanımı için kurulan TKDK’nın fonları kullanabilmesi için AB’den yetki devri alma şartı getirilmiş ve Türkiye tarafından yetki devri 2011 yılında alınmıştır. TKDK ilk aşamada 20 il koordinatörlüğü, ikinci aşamada 22 il koordinatörlüğü olmak üzere 42 ilde faaliyetlerini sürdürmektedirler. TKDK program dahilinde hayvancılık kapsamında et (kırmızı ve kanatlı)ve süt üretimi gıda işleme kapsamında et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, su ürünleri, meyve sebze işleme ve pazarlama, kırsal alanların kalkınmasına yönelik arıcılık, tıbbi aromatik ve süs bitkisi yetiştiriciliği, zanaatkarlık, yerel tarım gıda ürünlerinin üretimi işlenmesi ve pazarlanması, kırsal turizm, kültür balıkçılığı gibi yatırımları desteklemektedir. Programın ilk yedi yıllık uygulama döneminde (2007-2013)  10.693 proje ile sözleşme imzalanarak yatırıma dönüştürülmüş, tahsis edilen 854,6 milyon avroluk bütçenin %99.52’sini kullandırmış, program süresince yaklaşık 6.7 milyar TL’lik yatırıma ve 3.15 milyar TL’lik hibe desteği sağlanmıştır. Desteklenen yatırımlar sonucunda 57 bin yeni istihdam oluşturulmuştur. Proje başvurusunda bulunan kişi ya da temsilcilerinin kadın ya da genç olmasına öncelik verilmesinden dolayı 40 yaş altı 4.572 yatırımcı ve 1.055 kadın yatırımcı desteklenmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de IPARD fonları ile desteklenen yatırımlar hakkında bir inceleme yapılmış ve konu hakkında bilgilendirme amaçlanmıştır.