Subiektywne definiowanie pojęcia racjonalności w relacji do wybranych aspektów podejmowania decyzji

Abstract

Cel. Celem niniejszego badania było sprawdzenie, czy sposób interpretowania racjonalności przez osoby badane łączy się z ich decyzjami ekonomicznymi i skłonnościami do maksymalizowania. Materiały i metody. Przeprowadzono badanie na 204 osobach w wieku głównie studenckim,z wykorzystaniem utworzonych definicji racjonalności, dwóch wariantów gry dyktator oraz Skali maksymalizacji, za pomocą platformy Qualtrics. Wyniki. Najważniejsze wyniki sugerują, że sposób rozumienia racjonalności powiązany jest z wysokością ofert składanych w grach dyktator - związek jest dodatni dla filozoficznej definicji, zaś negatywny dla ekonomicznej. Jednocześnie wyniki na Skali maksymalizacji wykazały (częściowo) istotne związki z ofertami składanymi w grze dyktator. Osoba badana, która preferowała ekonomiczną definicję racjonalności, była mężczyzną, osiągała wysoki poziom na Skali maksymalizacji oraz studiowała kierunek ekonomiczny, miała największą skłonność do składania niższych ofert w grze dyktator. Wnioski. Badanie pokazuje, że sposób definiowania i rozumienia racjonalności może być powiązany w istotny sposób z tym, jak dana osoba zarządza pieniędzmi – czy kieruje się preferencjami zorientowanymi prospołecznie, czy też jej wybory są bardziej egoistyczne. Kontynuowanie tychże rozmyślań w teorii oraz praktyce może przyczynić się do rozwoju i uaktualnienia fundamentalnych terminów (i przyjętych wobec nich stanowisk) w psychologii, filozofii i ekonomii. Słowa kluczowe: racjonalność, altruizm, gra dyktator, maksymalizacja