İslam Düşünce Tarihinde Yönetim Anlayışı: İbnü’l-Mukaffa Örneği

Abstract

Devlet, çok eski dönemlerden beri toplumlar için vazgeçilmez bir kurum olmuştur. Tarih boyunca devlet farklı açılardan ele alınmış ve bu kavram hakkında farklı tanımlamalar yapılmıştır. Devleti, yöneten ile yönetileni birbirinden ayıran bir kurum olarak tasvir edenler de vardır. Devletin ön plana çıkarılan niteliklerine göre farklı yaklaşımlar söz konusu olabilmektedir. Keşfedici metodun kullanıldığı bu çalışmada İslam siyasi düşünce yapısında farklı yaklaşımlarıyla ortaya çıkan, döneminin sosyal, tarihsel, kültürel yapısını El-Edebü’s-Sağir, El-Edebü’l-Kebir, Risaletü’s Sahabe ve Ed-Dürret’ül-Yetime eserlerinde aktaran İbnü’l-Mukaffa’nın düşüncelerinden hareketle İslam siyaset üslubu ortaya konmuştur. Bu incelemede amaç, İbnü’l-Mukaffa hakkında bilgi verdikten sonra etkin bir yönetimde devletin amaçları, yöneticinin vasıfları, yönetilenlerin uyması gereken ilkelerin neler olduğunun ortaya konulmasıdır. Çalışmada cesaret, cömertlik, fedakârlık ve vefakârlık, ölümü unutmamak, dünyaya kanmamak ve nefsimize sahip çıkmak ilkelerine uyulan bir siyasi düzende yönetilenlerin mutluluğu, ülkenin gelişimi ve kalkınmasının sağlanacağı, ihanetin ve baskının engellenmesinin de mümkün olacağı sonucuna ulaşılmıştır.