Gidya Uygulamalarının Ekmeklik ve Makarnalık Buğdayların Kadmiyum ve Besin Elementi Alımı Üzerine Etkisi

Abstract

Özet Amaç: Bu araştırmada, Cd (0, 5 ve 10 mg Cd kg-1 toprak) ve gidya (%0, %2, %4 ve %8 toprak) uygulamaları altında yetiştirilen ekmeklik (Eser ve Demir) ve makarnalık (Altın ve Kızıltan) buğday çeşitlerinin kuru madde verimi, kadmiyum (Cd) ve mineral besin elementleri (fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, bakır, çinko, mangan ) alımı üzerine olan etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Sera koşullarında, saksı denemesinde iki ekmeklik ve iki makarnalık buğday çeşitleri tesadüf parselleri deneneme desenine göre 3 farklı Cd ve 4 farklı gidya dozları altında yürütülmüştür. Çalışma sonunda, Cd ve mineral besin elementleri (P, K, Ca, Mg, Fe, Cu, Zn ve Mn) ölçülmüştür. Araştırma Bulguları: Artan dozlarda gidya uygulamalarının kuru madde üretimi üzerine etkilerinde farklılar olduğu saptanmıştır. Buna göre, gidya’nın %2 uygulamasıyla en yüksek kuru madde verimi elde edilmiş olup kontrole göre %187 oranında artış sağlamıştır. Araştırmada, buğday türlerinin Cd alımlarında önemli farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Makarnalık buğday çeşitlerine ekmeklik buğday çeşitlerinden daha fazla Cd taşındığı bulunmuştur. Artan dozlarda gidya uygulamalarının buğday türlerine Cd taşınması üzerine etkisi farklı olmuştur. Buna göre, kontrol saksılarıyla kıyaslandığında ekmeklik buğdayların Cd konsantrasyonunu gidya uygulamasına bağlı olarak arttırmasına karşın makarnalık buğdayların Cd konsantrasyonunu azaltmıştır. Gidya uygulamalarına bağlı olarak, buğday türleri arasında besin elementleri taşınımlarında farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Ekmeklik buğday çeşitlerinin P, Cu, Zn ve Mn alımları makarnalık buğdaylara göre daha fazla olmasına karşın makarnalık buğday çeşitlerinde de K, Ca, Mg ve Fe besin elementleri ekmeklik buğday çeşitlerine kıyasla daha fazla taşındığı bulunmuştur. Sonuç: Gidya uygulamalarının Cd ile kirli alanlarda makarnalık buğdaylarda Cd taşınımını azaltabileceği ve mineral besin elementlerinin daha fazla taşınmasına etki etmesiyle kullanımı önerilebilir.