Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı frekans oranı (FO) yöntemiyle heyelan duyarlılık haritasının üretilmesi: Manisa, Demirci, Tekeler köyü örneği

Abstract

Bu çalışmada 2009 yılında meydana gelen ve afet bölgesi olarak ilan edilen Manisa ili, Demirci ilçesi sınırlarında bulunan Tekeleler köyünün heyelan duyarlılık haritası coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı frekans oranı (FO) yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Heyelan duyarlılık analizinde yağış, eğim, bakı, yükseklik, akarsuya uzaklık, yola uzaklık, arazi kullanımı, litoloji, eğrisellik, topografik nemlilik indeksi (topographic wetness index, TWI), normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi (normalized difference vegetation index, NDVI) koşullandırma faktörleri olarak seçilmiştir. Heyelan olan bölgeden Google Earth görüntüleri kullanılarak örnek rastgele noktalar belirlenmiş, belirlenen noktalar %70’i eğitim %30’u test için iki sınıfa bölünmüştür. Üretilen heyelan duyarlılık haritası çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olmak üzere beş farklı sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflar içerisinde kalan alanlar sırasıyla tüm alanın %11,36, %39,61, %34,32, %12,89 ve %1,81’ini kapladığı görülmüştür. Heyelan duyarlılık haritasının doğruluğu alıcı işletim karakteristiği (receiver operating characteristic, ROC) eğri altında kalan alan (curve and the area under the curve, AUC) yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. AUC değeri başarı oranı %95,14 ve tahmin oranı %94,11 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışma ile FO yöntemi kullanılarak heyelan duyarlılık haritalarının başarılı bir şekilde üretilebileceği gösterilmiştir. Ayrıca bulunan sonuç haritanın olası muhtemel heyelanlar için bir öngörü niteliğinde olduğu, afet yönetim ve planlama çalışmalarına entegre edilebileceği sonucuna varılmıştır.