{"title":"O illokucyjnych właściwościach dialogu dramatycznego","authors":"Jacek Wachowski","doi":"10.36744/pt.1314","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Artykuł przypomina najważniejsze tezy polskich teatrologów na temat dialogu dramatycznego i cech odróżniających go od innych typów dialogu. Autor szczególnie podkreśla wartość badań Sławomira Świontka i twierdzi, że jego ustalenia sprzed trzydziestu lat, choć rzadko komentowane, prowokują dziś do ponowienia teoretycznych refleksji nad dialogiem i poszukiwania nowych narzędzi metodologicznych. Nawiązując do refleksji Świontka, proponuje spojrzenie na dialog dramatyczny przez pryzmat aktów mowy – lokucyjnych, illokucyjnych i perlokucyjnych. Skupia się na illokucyjnym potencjale dialogu powiązanym z projektem wykonawczym i pomagającym wydobyć z tekstu znaczenia i emocje, które nie ujawniają się w cichej lekturze. Podkreśla, że wieloaspektowa analiza illokucyjnego potencjału dialogu może prowadzić do określenia zasad fortunności projektów wykonawczych dramatu. Postuluje, by tego rodzaju badania miały charakter interdyscyplinarny, ponieważ synergia wielu perspektyw – kulturowej, antropologicznej, językoznawczej, teatrologicznej i filozoficznej – może pomóc pogłębić i usystematyzować wiedzę na temat przemian gatunkowych dramatu i ich związku ze zmieniającymi się zasadami i technikami komunikacyjnymi.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-12-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Pamiętnik Teatralny","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.36744/pt.1314","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
O illokucyjnych właściwościach dialogu dramatycznego
Artykuł przypomina najważniejsze tezy polskich teatrologów na temat dialogu dramatycznego i cech odróżniających go od innych typów dialogu. Autor szczególnie podkreśla wartość badań Sławomira Świontka i twierdzi, że jego ustalenia sprzed trzydziestu lat, choć rzadko komentowane, prowokują dziś do ponowienia teoretycznych refleksji nad dialogiem i poszukiwania nowych narzędzi metodologicznych. Nawiązując do refleksji Świontka, proponuje spojrzenie na dialog dramatyczny przez pryzmat aktów mowy – lokucyjnych, illokucyjnych i perlokucyjnych. Skupia się na illokucyjnym potencjale dialogu powiązanym z projektem wykonawczym i pomagającym wydobyć z tekstu znaczenia i emocje, które nie ujawniają się w cichej lekturze. Podkreśla, że wieloaspektowa analiza illokucyjnego potencjału dialogu może prowadzić do określenia zasad fortunności projektów wykonawczych dramatu. Postuluje, by tego rodzaju badania miały charakter interdyscyplinarny, ponieważ synergia wielu perspektyw – kulturowej, antropologicznej, językoznawczej, teatrologicznej i filozoficznej – może pomóc pogłębić i usystematyzować wiedzę na temat przemian gatunkowych dramatu i ich związku ze zmieniającymi się zasadami i technikami komunikacyjnymi.