Muhammed Menlâ Ġuzeyyil ve Edebî Kişiliği

Arap edebiyatı, modern dönemde şekil ve içerik açısından yeni gelişmelere tanıklık etmiştir. Son dönemlerde İslâm dünyasında yaşanan siyasi, sosyal ve kültürel değişimlerin etkisiyle ortaya çıkan İslâmî edebiyat akımı, bu gelişmelerden bir tanesidir. İslam tasavvurunu edebiyatla buluşturmaya çalışan ve şiir, hikâye, roman ve tiyatro gibi farklı türlerde birçok eser ortaya koyan bu akımın mensupları, çok sayıda edebiyatçıyı etkilemiştir. Seyyid Kutub ve kardeşi Muhammed Kutub ile başlayan ve edebî çevrelerde hâlâ etkinliğini devam ettirmekte olan edebi akımın Suriye’deki önemli temsilcilerinden biri şair, edip ve mütefekkir bir şahsiyet olan Muhammed Menlâ Ġuzeyyil’dir. Bu akımın Arapların divanı olarak nitelenen şiir alanındaki yetkin örneklerini veren şair, el-“Buhturiyyu’s-Sağîr” lakabıyla tanınmaktadır. Yayınladığı ilk eserine İslâmî edebiyatın öncüsü olan Seyyid Kutub’un tanınan tefsirinin adını anımsatacak şekilde “fî Zilâli’d-Da‘ve” adını vermiştir. Şair, dinî içerikli mesajları aktarma hususunda şiirlerden etkin bir şekilde yararlanmış ve oldukça sade bir dil kullanmıştır. Genellikle klasik aruz ölçüsünü tercih etmekle birlikte mensur şiir ya da tef‘île şiiri gibi serbest nazım biçimlerini de kullanmıştır. Ayrıca az sayıda kısa öykü kaleme alan şair, hitabet yönüyle öne çıkmış ve özellikle genç edebiyatçılar üzerinde etkili olmuştur. Hayatının büyük kısmını Halep’e bağlı önemli bir yerleşim yeri olan Menbic’te geçirmiş ve 5 Ocak 2016 tarihinde orada vefat etmiştir. Günümüzde devam etmekte olan Suriye iç savaşının gölgesinde faaliyetlerini sürdürmeye çalışan Menbic Muhammed Menlâ Ġuzeyyil Kütüphanesi bölgede onun adını yaşatmaktadır. İlim dünyasında da adının yaşaması temennisiyle hazırlanan bu küçük çalışmada öncelikle şairin hayatı ve eserleri tanıtılacaktır. Ardından bazı şiirlerinden örnekler verilerek şairin edebî şahsiyeti ortaya konulmaya çalışılacaktır.