AYINTAB’DA BİR CAMİ KİLİSE: SURP ASDVADZADZİN KİLİSESİ (KURTULUŞ CAMİ)

Islami hukuk kurallarinin uygulandigi Osmanli Devleti catisi altinda yasayan gayrimuslim cemaatler, inanc ve kulturlerini yuzyillarca koruma imkâni bulmuslardir. Osmanli Devleti’nin gayrimuslimlere tanimis oldugu bu inanc hurriyeti sayesinde Hristiyan Ermeni topluluklar Ayintab’da, nufuslari oraninda kilise insa ettirmislerdir. Ozellikle 19. yuzyilda ilan edilen Tanzimat ve Islahat Fermanlarinin ardindan gayrimuslim tebaaya ait dini ve sosyal yapilarin sayilarinda ciddi bir artis gorulmustur. Bu baglamda calismada, tarih boyunca ulke sinirlari icerisindeki gayrimuslimlerle yogun iliskilerin yasandigi bir kent olan Ayintab’da insa edilen Surp Asdvadzadzin (Saint Mary) Kilisesi hakkinda bilgi verilecektir. Ayintab’in Tepebasi Mahallesinde insa edilmis olan kilise, cemaati kalmamasi nedeniyle bir muddet hapishaneye, sonrasinda ise camiye cevrilmis olup gunumuzde Kurtulus Cami olarak varligini devam ettirmektedir. Bu baglamda kent tarihi calismalari icin vazgecilmez bir agirligi olan Basbakanlik Osmanli Arsivleri ve vilayet salnamelerinin yani sira Ermenice ve Ingilizce yazilmis eserler ve kilisede tespit edebildigimiz yazitlardan yola cikarak kilisenin tarihi ve mimarisi ortaya konulmaya calisilacaktir.