Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımı ile Çatma Kusur Oranlarının Belirlenmesi

Çatışma kazaları deniz kazalarının önemli bir yüzdesini oluşturmakta olup, uluslararası ve ulusal kurallar dahilinde birçok önlem alınmasına rağmen halen yaşanmaya devam etmektedir. Çatışma kazaları sonrası gemilerin kusur dağılımının belirlenmesi aşaması mahkemeler tarafından görevlendirilen bilirkişilerce yürütülmektedir. Bu süreç çatışmayı önleme kurallarının uygulanmasındaki ihlallerin tespit edilerek yüzdesel kusur oranının belirlenmesi şeklinde gerçekleştirilmektedir. Oldukça karmaşık ve çok fazla değerlendirme kriterinin aynı anda göz önünde bulundurulması gereken bu geleneksel yöntem ile problemin karmaşıklığından dolayı objektif karar vermek oldukça zor olabilmektedir. Bu çalışmada bilirkişilere bu noktada karar desteği sağlayabilmek amacıyla çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak model algoritması oluşturulmuştur. Çatışma kazası analizinde çatışma için uygulamada olan kural kriterlerinin ağırlıklandırılması AHP yöntemi ile yapılandırılmış, aynı kriterler üzerinden gemilerin kusurlarının tespiti için TOPSIS yöntemi kullanılmıştır. Bilirkişilerin çok kriterli karar verme yöntemini kullanacağı excel tabanlı arayüz oluşturulmuş ve emsal karar verilen mahkeme kararları üzerinden model uygulaması yapılmıştır. Bu uygulamalar sonucunda emsal karar verilen mahkeme kararları ile model çıktıları benzer sonuç vermiştir.