TİP 2 DİYABET KONTROLÜNDE ÖZ YÖNETİM EĞİTİMİNİN ETKİNLİĞİ - BİRİNCİ BASAMAKTA YARI DENEYSEL BİR ÇALIŞMA

Giriş ve Amaç: Çalışmamızda amaç, Adana’da rastgele seçilmiş bir grup Tip 2 Diyabetes Mellitus tanılı kişiye verilecek diyabet eğitiminin hastalığın öz yönetimi ve tam kontrolü üzerine etkisini tespit etmektir. Gereç ve Yöntem: Müdahale tipinde planlanan bu çalışma, Adana ilinde hizmet veren iki aile hekimliği birimine kayıtlı 20 ila 65 yaş arası tip 2 diyabetes mellitus tanılı 59 kişi ile yapılmıştır. ASM’ye davet edilen bu bireylerle yüz yüze anket ve öz yönetim ölçeği doldurulmuş; antropometrik ölçümler ve metabolik parametreler kaydedilmiştir. Katılımcılar rastgele deney ve kontrol grubuna atanmış ve deney grubuna diyabet eğitimi verilmiştir. Üç ayın sonunda tekrar ASM’ye davet edilen katılımcılarla işlem tekrarlanmıştır. Verilerin analizi SPSS 25.0 programı ile yapılmış ve analizde İndependent T, Paired T, Mann-Whitney U, Wilcoxon, Ki-Kare, Mcnemar, Korelasyon ve Lojistik Regresyon Testleri kullanılmıştır. Bulgular: Eğitim grubunun yaş ortalaması 54.45±7.49, kontrol grubunun ise 54.39±7.26’dır. Üç ayın sonunda Eğitim grubunda kiloda %2.1, bel çevresinde %1.21, BKİ’de %2.35, HbA1C’de %8.82, trigliseridde %12.57, TyG indeksinde %2.5 anlamlı azalma sağlanmıştır. HbA1C’de 0.73 birim düşüş sağlanmıştır. Kontrol grubunda antropometrik ölçüm ve metabolik parametrelerde üç ayın sonunda anlamlı değişim olmamıştır. Eğitim grubunda üç ayın sonunda DÖYÖ 1. alt boyutta %17.62, 2. alt boyutta %13.05, 3. alt boyutta %35.84 ve DÖYÖ toplam puanlarda %19.35 anlamlı artış sağlanmıştır. Sonuç: Diyabet öz yönetim eğitimi T2DM'de metabolik ve antropometrik parametreler üzerinde etkili olmuştur. Birinci basamak sağlık kuruluşları ASM, SHM ve TSM’de, diyabete yönelik koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında hastalara planlı, devamlı ve multidisipliner diyabet eğitimi verilmesini tavsiye ediyoruz.