Osmanlı’da Kamusal Tedbirlerin Etkinliğinin Artırılmasında Loncaların Tamamlayıcı Rolü

Osmanlı’da esnafın faaliyetlerinin kamu otoritesince belirlenen kurallar çerçevesinde sürdürülmesi toplumsal ve ekonomik düzenin korunması açısından hayati öneme sahiptir. Esnaf toplumun mal ve hizmet ihtiyacını karşılayan başlıca kesimdir. Kamu otoritesi esnafın işleyişinin düzenlenmesinde, aynı mesleği icra eden esnaftan oluşan ve bir esnaf topluluğu olan loncalardan büyük ölçüde yararlanmıştır. Loncaların asli görevi toplumun ihtiyacı olan mal ve hizmetlerin esnaf tarafından karşılanmasında devamlılığı sağlamaktır. Bununla beraber loncalar, esnaf ve toplum düzeninin korunmasında kamunun aldığı tedbirleri tamamlayıcı nitelikte ilave birçok görev ve sorumluluk üstlenmektedir. Bu çalışma, Osmanlı loncalarının esnaf düzeninin korunmasında, ekonomik ve toplumsal düzenin sağlanmasında kamusal tedbirlerin etkinliğini artırmak amacıyla üstlendiği tamamlayıcı görev ve sorumlulukları açıklamaktadır. Bu kapsamda tarihsel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Çalışmada tespit edilen rollerin başlıcaları; esnaf ile kamu otoritesi arasındaki iletişimin sağlanması ile esnafın denetlenmesi, gözetilmesi ve düzenlenmesi süreçlerinde kamu otoritesine yardımcı olmaktır. Loncaların üstlendiği bu tamamlayıcı roller kamunun iş yükünü azaltmakta, özellikle sosyal ve ekonomik düzenin sağlanmasında kamusal tedbirlere etkinlik kazandırmaktadır.