{"title":"20 世纪 60 年代以来波兰艺术评论中的活动、表演和行动艺术","authors":"Marta Ryczkowska","doi":"10.61464/siml.83","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Polska krytyka artystyczna przyswajała zjawisko happeningu i performance’u od początku lat 60. przede wszystkim pod wpływem krytyki zachodniej (głównie amerykańskiej i zachodnioniemieckiej), stopniowo odnajdując własny język i sposób interpretacji zjawisk, które od końca lat 50. na dobre zagościły w sztuce. Od drugiej połowy lat 60. można zaobserwować próby konceptualizacji nowej sztuki, zaczęły pojawiać się teksty teoretyków opisujące zjawisko happeningu, które miało za żelazną kurtyną ugruntowaną pozycję i całkiem sporą literaturę. Tekst jest próbą podsumowania najważniejszych i najbardziej opiniotwórczych tekstów krytycznych, które ukazały się w prasie polskiej w latach 60. i 70. dotyczących sztuki efemerycznej, jej nurtów, terminologii i przedstawicieli. Pierwsze teksty krytyczno-teoretyczne dotyczące happeningu pojawiły się na łamach prasy literackiej i teatralnej: w „Poezji” i „Dialogu” (1966). Kolejne odniesienia miały miejsce w dwutygodniku literacko-artystycznym „Współczesność” (1969). Autorzy nierzadko polemizowali ze sobą na łamach wspomnianych periodyków. Kolejna część tekstu dotyczy wyodrębnienia się sztuki performance z nurtu sztuki akcji oraz upowszechnienia nowego terminu przez dwa zorganizowane w 1978 roku festiwale o zasięgu międzynarodowym: International Artists Meeting – „I am” (Galeria Remont, kwiecień) oraz Performance and Body (Galeria Labirynt, październik). Warszawskie spotkanie zyskało oddźwięk w mediach, zarówno związanych z władzą („Kultura”), jak i studenckich („Integracje”, „Nowy Wyraz”). Krytyka artystyczna ostrożnie traktowała nowe zjawisko, jednym z badaczy, którzy postrzegali performance w szerszym kontekście aktualnych zjawisk, był Jerzy Ludwiński, jego eseje ukazywały się na łamach „Odry”, „Współczesności”, „Projektu”. Opracowania autorskie i krytyczne dotyczące sztuki performance zaczęły pojawiać się na większą skalę w latach 80. w „Nurcie” i „Sztuce”. Na przełomie wieków zainteresowanie sztuką efemeryczną i intermedialną zbiegło się z teoriami w dziedzinie antropologii, co zaowocowało zwrotem performatywnym w naukach o człowieku.","PeriodicalId":504439,"journal":{"name":"Studia i Materiały Lubelskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-12-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"Happening, performance, sztuka akcji od lat 60. XX wieku w polskiej krytyce artystycznej\",\"authors\":\"Marta Ryczkowska\",\"doi\":\"10.61464/siml.83\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Polska krytyka artystyczna przyswajała zjawisko happeningu i performance’u od początku lat 60. przede wszystkim pod wpływem krytyki zachodniej (głównie amerykańskiej i zachodnioniemieckiej), stopniowo odnajdując własny język i sposób interpretacji zjawisk, które od końca lat 50. na dobre zagościły w sztuce. Od drugiej połowy lat 60. można zaobserwować próby konceptualizacji nowej sztuki, zaczęły pojawiać się teksty teoretyków opisujące zjawisko happeningu, które miało za żelazną kurtyną ugruntowaną pozycję i całkiem sporą literaturę. Tekst jest próbą podsumowania najważniejszych i najbardziej opiniotwórczych tekstów krytycznych, które ukazały się w prasie polskiej w latach 60. i 70. dotyczących sztuki efemerycznej, jej nurtów, terminologii i przedstawicieli. Pierwsze teksty krytyczno-teoretyczne dotyczące happeningu pojawiły się na łamach prasy literackiej i teatralnej: w „Poezji” i „Dialogu” (1966). Kolejne odniesienia miały miejsce w dwutygodniku literacko-artystycznym „Współczesność” (1969). Autorzy nierzadko polemizowali ze sobą na łamach wspomnianych periodyków. Kolejna część tekstu dotyczy wyodrębnienia się sztuki performance z nurtu sztuki akcji oraz upowszechnienia nowego terminu przez dwa zorganizowane w 1978 roku festiwale o zasięgu międzynarodowym: International Artists Meeting – „I am” (Galeria Remont, kwiecień) oraz Performance and Body (Galeria Labirynt, październik). Warszawskie spotkanie zyskało oddźwięk w mediach, zarówno związanych z władzą („Kultura”), jak i studenckich („Integracje”, „Nowy Wyraz”). Krytyka artystyczna ostrożnie traktowała nowe zjawisko, jednym z badaczy, którzy postrzegali performance w szerszym kontekście aktualnych zjawisk, był Jerzy Ludwiński, jego eseje ukazywały się na łamach „Odry”, „Współczesności”, „Projektu”. Opracowania autorskie i krytyczne dotyczące sztuki performance zaczęły pojawiać się na większą skalę w latach 80. w „Nurcie” i „Sztuce”. Na przełomie wieków zainteresowanie sztuką efemeryczną i intermedialną zbiegło się z teoriami w dziedzinie antropologii, co zaowocowało zwrotem performatywnym w naukach o człowieku.\",\"PeriodicalId\":504439,\"journal\":{\"name\":\"Studia i Materiały Lubelskie\",\"volume\":null,\"pages\":null},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-12-11\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Studia i Materiały Lubelskie\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.61464/siml.83\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Studia i Materiały Lubelskie","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.61464/siml.83","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
Happening, performance, sztuka akcji od lat 60. XX wieku w polskiej krytyce artystycznej
Polska krytyka artystyczna przyswajała zjawisko happeningu i performance’u od początku lat 60. przede wszystkim pod wpływem krytyki zachodniej (głównie amerykańskiej i zachodnioniemieckiej), stopniowo odnajdując własny język i sposób interpretacji zjawisk, które od końca lat 50. na dobre zagościły w sztuce. Od drugiej połowy lat 60. można zaobserwować próby konceptualizacji nowej sztuki, zaczęły pojawiać się teksty teoretyków opisujące zjawisko happeningu, które miało za żelazną kurtyną ugruntowaną pozycję i całkiem sporą literaturę. Tekst jest próbą podsumowania najważniejszych i najbardziej opiniotwórczych tekstów krytycznych, które ukazały się w prasie polskiej w latach 60. i 70. dotyczących sztuki efemerycznej, jej nurtów, terminologii i przedstawicieli. Pierwsze teksty krytyczno-teoretyczne dotyczące happeningu pojawiły się na łamach prasy literackiej i teatralnej: w „Poezji” i „Dialogu” (1966). Kolejne odniesienia miały miejsce w dwutygodniku literacko-artystycznym „Współczesność” (1969). Autorzy nierzadko polemizowali ze sobą na łamach wspomnianych periodyków. Kolejna część tekstu dotyczy wyodrębnienia się sztuki performance z nurtu sztuki akcji oraz upowszechnienia nowego terminu przez dwa zorganizowane w 1978 roku festiwale o zasięgu międzynarodowym: International Artists Meeting – „I am” (Galeria Remont, kwiecień) oraz Performance and Body (Galeria Labirynt, październik). Warszawskie spotkanie zyskało oddźwięk w mediach, zarówno związanych z władzą („Kultura”), jak i studenckich („Integracje”, „Nowy Wyraz”). Krytyka artystyczna ostrożnie traktowała nowe zjawisko, jednym z badaczy, którzy postrzegali performance w szerszym kontekście aktualnych zjawisk, był Jerzy Ludwiński, jego eseje ukazywały się na łamach „Odry”, „Współczesności”, „Projektu”. Opracowania autorskie i krytyczne dotyczące sztuki performance zaczęły pojawiać się na większą skalę w latach 80. w „Nurcie” i „Sztuce”. Na przełomie wieków zainteresowanie sztuką efemeryczną i intermedialną zbiegło się z teoriami w dziedzinie antropologii, co zaowocowało zwrotem performatywnym w naukach o człowieku.