A linguistic evaluation on vocabulary teaching activities in secondary school Turkish textbooks

Çalışmanın amacı, ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki sözcük öğretimi etkinlik türlerini frekans ve çeşitlilik açısından dil biliminin alt ve uygulamalı alanları çerçevesinde değerlendirerek Türkçe derslerinin / ders kitaplarının geliştirilmesi için farklı bakış açıları sunmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler doküman incelemesi ile ortaokul Türkçe ders kitaplarının tüm seviyelerinden elde edilmiş, 12 dil bilimi alanı ve alan yazın taramasına göre oluşturulan 53 farklı etkinlik türü açısından betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Çalışmanın geçerliği ve güvenilirliğini sağlamak amacıyla inceleme 2 farklı alan uzmanı tarafından da yapılmıştır. Veriler 3 farklı sonuç açısından değerlendirilmiştir. 12 dil bilimi alanı için 5. sınıfta 11, 6. sınıfta 9, 7. sınıfta 8, 8. sınıfta 9 farklı alandan yararlanıldığı; 53 farklı etkinlik türü açısından 5. sınıfta 18, 6. sınıfta 17, 7. sınıfta 15, 8. sınıfta 14; sözcük öğretimi içerikli etkinliklerin genel frekansı 5. sınıfta 147, 6. sınıfta 121, 7. sınıfta 142, 8. sınıfta 151 olarak tespit edilmiştir. Kitaplardaki toplam etkinlik sayılarına göre sözcük öğretimi için %40- 53 arası bir oran söz konusudur. Dil biliminin sadece 12 alanı olmadığı ve 53 farklı etkinlik türü için sonucun 14-18 arasında olmasının ölçüt sayısının yarısı bile olmaması nedeniyle yeterli olduğu düşünülmemektedir. Seviyeler arasında farklı etkinlik türlerinin farklı sıklıkta kullanılması kitaplara zenginlik katarak her seviyede aynı tür etkinliklerin tekrarlanması sorununu en aza indirgeyebilir. Türkçe çok çeşitli etkinliklere ve uygulamalara olanak sağlayan esnek bir dildir. Bu nedenle sözcük öğretimine yönelik etkinliklerin nitelik ve nicelik açısından geliştirilmesi için dil bilimi ve yabancı dil uzmanlarıyla disiplinler arası çalışmalar yürütülerek farklı bakış açılarından yararlanılmasının alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.