A STUDY ON AFRO-AMERICAN WOMAN SLAVE: INTERPRETING JACOBS AND MORRISON BY THE CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS MODEL

Afro-Amerikan yazınının önemli yazarlarından olan HarrietJacobs, Incidents in the Life of a Slave Girl(1861) adlı otobiyografik eserinde siyahi bir birey olarak kendisinin ve toplumunun yaşadığı zorlukları anlatmıştır. Bir diğer önemli yazar Toni Morrison da Beloved(1987) adlı eserinde siyahi bir kadının yaşadıklarını ele alarak kendi hayatlarına dikkat çekmiştir. Çalışmanın temelini oluşturan bu iki eser, TeunvanDijk tarafından geliştirilen eleştirel söylem çözümlemesi modeliyle yorumlanmıştır. İlk olarak bu model aracılığıyla seçilen eserlerdeki ideolojik söylem alanı oluşturulmuştur. “İç Grup” ve “Dış Grup” olarak ikiye ayrılan eserdeki aktörlerin etkinlikleri, amaçları, kuralları, ilişkileri ve kaynakları şema olarak sunulmuştur. Böylece her iki eser de ana hatlarıyla karşılaştırmalı bir şekilde okura sunulmuştur. Çalışmanın ideolojik söyleminin ortaya çıkartılması için “Konular”, “Aktörler”, “Ayrıntı Derecesi”, “Yadsıma, “Kanıtsallık”, “Yeniden Anlatım”, “İroni” ve “Benzetmeler” başlığı altında her iki eserde tespit edilen örnekler detaylandırılmıştır. Kavramların tanımları yabancı kaynaklarla desteklenerek açıklanmış ve örneklerin daha net anlaşılması için zemin oluşturulmuştur. Çalışmanın sonunda Afro-Amerikan yazınından seçilen iki yazarın da aynı konulara değindiği ve ideolojik söylem olarak aynı olguyu eleştirdikleri tespit edilmiştir. Çalışma, TeunvanDijk’in bu kuramının yalnızca haber metinlerinin yorumlanmasında değil, aynı zamanda yazınsal metinlerin yorumlanmasında da uygulanabilirliği açısından önemlidir. Çünkü ideolojik söylem analizi yöntemiyle incelenen esere hâkim olan bakış açısının ortaya çıkartılması ve alt başlıklarda tespit edilen örnekler ile de eserlerin vermek istedikleri mesajların detaylandırılması mümkün kılınmıştır. Bu nedenle çalışma, özellikle bu alanda yapılacak çalışmalar için yeni bir örnek olmayı hedeflemektedir.