Some Performance Characteristics of Western and Central Black Sea Honey Bees (Apis mellifera L.) Obtained from Their Original Areas and Subjected to Selection

Amaç: Bu çalışmada; Batı ve Orta Karadeniz bal arısı popülasyonlarının bal verimi, kuluçka üretim etkinliği ve kışlama yetenekleri bakımından uygulanan seleksiyon işlemi ile Karadeniz Bölgesi koşullarına adapte olmuş damızlık bal arısı materyalinin elde edilmesi amaçlanmıştır Materyal ve Yöntem: Çalışmada Batı ve Orta Karadeniz Bölgesinin göçer arıcılığın yapılmadığı farklı alanlarından, sabit arıcılık yapan ve ticari ana arı kullanmayan işletmelerden temin edilen 200 koloni 2014-2020 yılları arasında seleksiyona tabi tutulmuştur. Bu kolonilerin bal verimi, kuluçka üretim etkinliği ve kışlama yeteneklerine ait indeks değerleri hesaplanmış ve %25’lik dilime giren ilk 50 koloni belirlenerek selekte edilmiştir. Seleksiyona tabi tutulan her bir koloniden 4’er adet ana arı üretilip her iki yılda bir ana arı, yetiştirilip bu ana arıların kendi kolonileri dışındaki diğer kolonilerden toplanan semen ile yapay tohumlamaları yapılmıştır. Yapay tohumlanan ana arılar kolonilere kabul ettirilerek sürü tekrar 200’e tamamlanmıştır. Böylelikle seçilen koloniler bir yıl suni tohumlama yöntemi ile çiftleştirilmiş ertesi yılda çiftleştirilmiş kolonilerden bazı performans verileri elde edilmiştir. Araştırma Bulguları: Seçilmiş 50 koloninin 2015, 2017, 2019 yıllarına ait ortalama yavru alan indeksleri sırasıyla 3.8±0.08; 3,9±0.05; 4,0±0.08, ortalama kışlama indeksleri 4,4±0.11; 4,9±0.04; 4,1±0.04, bal verim indeksleri 3,9±0.09; 3,2±0.05; 3,1±0.09 ve koloni indeks değerleri ise 12±012; 12 0±0.09; 11,2±0.14 olarak tespit edilmiştir. Kolonilerin yıllar itibariyle ortalama bal verimi 23.68; 24.50, 26.39 kg/koloni, kışlama yeteneği (%) 98.41; 97.15; 81.94 kuluçka üretim etkinliği ise 2064.89; 2123.75; 2023.22 cm2/ koloni olarak belirlenmiştir. Sonuç: Batı ve Orta Karadeniz bal arısı popülasyonları ile 2014-2022 tarihleri arasında seleksiyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Üçüncü jenerasyonu tamamlanan ıslah materyalinin bal verimi, kuluçka üretim etkinliği ve kışlama yetenekleri bakımından başlangıç sürüsüne oranla önemli ilerlemeler kaydettiği görülmüştür. **Gen kaynağı olarak Karadeniz Bölgesi iklim koşullarına adapte olmuş bu materyalin korunması, sürdürülebilir üretiminin sağlanması ve üreticilerin kullanımına kazandırılması önemli bir husustur.