Encyklopedyczna wykładnia symboliki orła w twórczości Mikołaja Reja i Marcina Bielskiego

Abstract

Tematem artykułu jest symbolika orła rozpatrywana na tle dawnej tradycji encyklopedycznej. Zestawienie erudycyjnych treści z zakresu historii naturalnej z fragmentami dzieł Mikołaja Reja i Marcina Bielskiego przynosi interesujące spostrzeżenia. Powszechnie wiadomo, że uniwersalny charakter symboliki orła jako emblematu władzy w kulturze staropolskiej zajmował wyjątkowe miejsce w heraldycznym zwierzyńcu. Jednakże, alegoryczne wykładnie związane z motywem tego królewskiego ptaka w utworach naszych pisarzy okazują się wykraczać poza tradycyjnie przyjęte interpretacje. Wydaje się bowiem, że symbol orła w poetyckim ujęciu Reja i Bielskiego stanowił przede wszystkim emblemat ptaka niebieskiego, co miało stanowić zapowiedź głębokiej przemiany duchowej całego naszego narodu. Wiele także wskazuje na to, że akwilarna symbolika stanowiła niezwykle nośny element konstrukcyjny w dawnych dziełach encyklopedycznych.