1954 ve 2009 Yılları Arasında Kızılırmak’ın Yatak Tipinde Gözlenen Değişimler, Avanos (The Changes That Observed in Channel Type of the Kızılırmak River Between 1954 and 2009 years, Avanos)

Abstract

Turkish Abstract: Akarsu yataklarının sınıflandırılması, jeomorfolojik çalışmalar açısından oldukça önemlidir. Ancak bir bölgedeki flüvyal süreci doğru analiz etmek, o bölge için en uygun sınıflama yönteminin seçilmesiyle mümkündür. Bu çalışma, nehir yataklarının sinüsellik ve örgülenme derecelerine dayalı sınıflama yönteminden yola çıkarak, Kızılırmak’ın yatağında (Nevşehir), 1954-2009 yılları arasında meydana gelen değişimleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmamızda, 1954 ve 1992 yıllarına ait hava fotoğrafları ve güncel uydu görüntülerinin yanı sıra topografya haritaları ve arazi gözlemleri değerlendirilmiştir. Sonuç olarak çalışma alanında, 1954 yılında, yatağın sinüsellik oranının 1.1 olduğu, örgülenme indeksinin ise %10 olduğu tespit edilmiştir. 1992 ve 2009 yıllarında ise sinüsellik oranı 1.1 olarak kalırken örgülenme indeksi % 3’e düşmüştür. Söz konusu 55 yıllık süreçte nehir yatağı, düşük örgülü yapısından, düşük örgülü-düşük menderesli geçiş yapısına doğru bir değişim göstermiştir. Alandaki değişimin olası nedenleri olarak, Hirfanlı Barajı’nın nehre etkisi ve iklim faktörü düşünülebilir.

English Abstract: The classification of river channels is very important for geomorphological studies. But for to analyse accurately the fluvial process in a region, the most suitable classification method must be selected. This study aims using the methods which based on sinuosity and braiding index of river channels, to introduce the pattern changes of Kızılırmak channel in Avanos (Nevşehir) region between 1954-2009. In our stuty aerial photos (1954-1992 years), contemporary satellite images, topographic maps and field searches are assessed. Consequently, the Kızılırmak river channel, between Sarıhıdır-Çiftedam (Avanos) has % 10 braided index and 1.1 sinuosity rate in 1954. Between 1992 and 2009, braided index of it decreases to %3 and sinuosity rate is calculated as again 1.1. For those 55 years, the river has altered from low braiding pattern to transition type between low braided-low meandering pattern. The probable reasons of this change are supposed as the effects of Hirfanlı Dam on the river and climatic factors.