Yeşil Altyapı Sistemleri Kapsamında Yağmur Suyu Yönetimi: Malatya Kent Örneği

Abstract

Aşırı kentleşme ve beraberinde getirdiği altyapı sorunları yağmur suyundan kaynaklı bir takım çevresel problemlere yol açmaktadır. Büyüyen ve gelişen kentlerimizde zamanla meydana gelen yoğun yapılaşma, beton, asfalt vb. gibi geçirimsiz yüzey miktarlarının artmasına ve yeşil alan gibi geçirimli yüzeylerin azalmasına sebep olmaktadır. Bunun sonucunda ise yeryüzüne inen yağmur suları geçirimsiz yüzeyler tarafından emilemeyip yüzeysel akışa neden olmakta ve sonucunda sel, taşkın vb. gibi çevresel problemlere yol açmaktadır. Bu problemlere çözüm oluşturması sebebiyle dünya genelinde alternatif yaklaşımlara doğru bir eğilim olmaktadır. Bu yaklaşımlardan biride yeşil altyapı/düşük etkili gelişim bileşenleridir. Bu çalışmada yağmur suyunun meydana getirdiği sorunlara yeşil altyapı/düşük etkili gelişim bileşenleri gibi alternatif yaklaşımlarla çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda yapılaşmanın yaşandığı Malatya kent merkezinde, yağmur suyunun meydana getirdiği yüzeysel akışların belirlenmesi ve düşük etkili gelişim bileşenlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla süreç tabanlı bir yağmur suyu yönetim modeli SWMM (Storm Water Management Model) uygulanarak çeşitli simülasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Dört farklı düşük etkili gelişim bileşeninin; yeşil çatı (1), yağmur varilleri (2), geçirimli kaplamalar (3), ve yağmur bahçeleri (4), planlanan alanın uygun kısımlarına belirli oranlarda entegre edilmesiyle gerçekleştirilen simülasyon çalışmalarında toplam yüzeysel akışlarda; yeşil çatı sistemlerinin kullanılmasıyla %2.15, yağmur varilleri kullanılmasıyla %8.10 ve eşit oranda geçirimli kaplama sistemleri ve yağmur bahçeleri kullanılmasıyla ise her iki bileşen için %6.60 oranında bir düşüş meydana gelmiştir. Bütün bileşenler birbiriyle entegreli olarak kullanıldığında ise yağmur suyunun meydana getirdiği yüzeysel akışlar %22.20 oranında azalarak bu sistemlerin kentsel alanlarda geleneksel altyapı sistemlerine alternatif olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir.