MUHAMMAD SADIK BEY AĞABEYZADE, TUĞGENERAL BAKAN YARDIMÇISI, DOĞUBİLİMÇİ

Abstract

OZ Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin yikilmasi, degerli sahsiyetlerin kaybi, ulkedeki onde gelen aydinlarin ulkeden uzaklastirilmasi ve gocmen yasaminin empoze edilmesi anlamina geliyordu. Bu aydinlardan biri de, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti doneminde Icisleri Bakan Yardimcisi olarak gorev yapan Muhammed Sadik Ismayil bey oglu Agabeyzade`dir. Muhammed Sadik bey (bazi kaynaklarda Sadik bey, Sadikpasa, Memmedsadik) Agabeyzade (Agabeyov), 15 Mart 1865'te, Baku vilayetinin, Goycay bolgesinde dogdu, 1883'te Baku Real Okulu`ndan, 1886’ta St. Petersburg'daki Mikhailov Topcular Okulu'ndan mezun olur. M.S. Agabeyzade 1896'da Rus Disisleri Bakanliginin Asya departmeni nezdindeki Dogu Dilleri Bolumunu kazanir ve basariyla bitirir. Car Rusyasi doneminde Turkustanda gorev yapan Muhammed Sadik bey Agabeyzade, unlu tuggeneral, dogubilimci olarak taninir. Onun Askabat’da rusca yazmis oldugu Turkmenlerin lehcesine ait eseri 1904 yilinda basilmistir. A.Semenov, A. Somoylovic gibi Rus dogubilimcileri bu eseri yuksek degerlendirmistir. Buhara Emiri Ahad Han ilmi hizmetlerine gore Muhammed Sadik Agabeyzade`ni Emirligin buyuk odulu olan “Altin Yildiz” odulu ile taltif eder. General Muhammed Sadik bey Agabeyzade 28 Mayis 1918 yilinda Musulman dogusunda ilk Cumhuriyet kurulduktan sonra Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin Icisleri Bakan Yardimcisi olarak atanir. Muhammed Sadik bey Agabeyzade Azerbaycan ulusal polisinin gelismesine yorulmadan hizmet eder. O, Azerbaycan Cumhuriyeti Polisi'nde reform kavramini hazirlar.