KÜLTÜR COĞRAFYASI AÇISINDAN VEZİRKÖPRÜ YÖRESİNDE DOKUMA KÜLTÜRÜ

Abstract

Dokumacilik, toplumlarin yasam bicimlerini, sosyo-ekonomik yapilarini, davranis bicimlerini ve yerel kimliklerini guclu bir sekilde yansitan kulturel miras degerleridir. Bu kultur urununun mekânsal dagilisi ve mekânsal cesitligi buyuk olcude tarihi yapi, cevre, kultur ve dagilis iliskileri acisindan yoreden yoreye farklilik gostermektedir. Makalede Vezirkopru yoresindeki dokuma kulturunun ortaya cikisi ve gelisimi kultur cografyasi acisindan tartisilmistir. Calisma ile yoredeki dokuma kulturunun tarihi yapisi, dokuma kulturune ait ozelliklerin ortaya konulmasi ve yoreye ait bir dokuma envanteri olusturularak bu kulturel mirasin korunmasina katki saglanmasi amaclanmaktadir. Ayrica yoredeki dokuma kulturunun olusmasi ve sekillenmesinde etkili olan cografi cevre bilesenleri ortaya konularak dokuma kulturunun yore icindeki mekânsal dagilisi ve mekânsal cesitliliklerinin tasvir edilmesi de amaclanmaktadir. Vezirkopru yoresinin dokuma kulturu potansiyelini ve ozelliklerini ortaya koymak ve dikkatleri yoreye cekmeye yardimci olmaya odaklanan bu arastirmada; literatur taramasi, kaynak kisi gorusmeleri, sahadaki inceleme ve gozlemlerin sonuclarindan yararlanilmistir. Dokumacilik, Vezirkopru’de Demir Cagi’ndan gunumu yuz yillardir varligini koruyan kulturel bir mirastir. Yorede dokuma urunlerinde kullanilan hammadde, dokuma urunlerinin boyutu, bicimi ve uzerlerindeki desenler birbirinden farklidir.  Yoredeki dokuma kulturu; Susuz Bezi dokumaciligi, Soruk Vadisi kilim, heybe, corap ve boncuklu tac dokumaciligi ve Ozyoruk Koyu yoruk dokumalari ile kilim (copur) ve cuval dokumaciligi olmak uzere uc gruba ayrilir. Bu farklilikta yoredeki dokuma kulturunun Demir Cagi’na kadar tarihlendirilmesi yaninda yorenin tarih boyunca farkli kulturlere (Hitit, Frig, Roma, Bizans, Turk) ev sahipligi yapmasi ve yorenin cografi cevre bilesenleri de etkilidir.