Gazete Haberlerini Konu Alan Yüksek Lisans Tezlerinde “İdeoloji”

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de iletişim anabilim dalları altında yapılmış ve gazete haberlerini konu edinen yüksek lisans tezlerinin, ideoloji yaklaşımları incelenmiştir. Bu inceleme için önce Ulusal Tez Merkezi üzerinden anahtar kelimeler ile aramalar yapılmış ve iletişim anabilim dalları altında gazete haberlerini konu alan 409 yüksek lisans tezi tespit edilmiştir. Bunların içerisinden inceleme için amaca yönelik teknik ile 39 tez seçilerek örneklem oluşturulmuştur. Örneklemdeki tezler nitel yöntem ile gerçeklik-ideoloji ilişkisi çerçevesinde üç başlık altında tartışılmıştır. Birinci başlıkta, gerçekliğin haberler ile aktarıldığını savunan liberal yaklaşımla yazılmış tezler ele alınmıştır. İkinci başlıkta gazeteler ile gerçekliğin siyasi otorite ya da sermayenin çıkarları için çarpıtıldığını savunan ekonomik belirlenimci ve araçsalcı araştırmalar incelenmiştir. Üçüncü başlıkta ise ideoloji bağlamında gerçekliğin inşa edildiğini vurgulayan çalışmalara odaklanılmıştır. Bu üç başlık altında, tezlerde benimsenen kuramsal ve yöntemsel yaklaşımların ideoloji tartışmasına getirdiği sınırlılıklar ile çalışmalarda kuram ve yöntemin uygulanması esnasında ideoloji ekseninde ortaya çıkan sorunlar irdelemiştir. Yapılan inceleme neticesinde, incelenen tezlerde ideoloji tartışmasında sorunlar üç başlıkta ele alınabilir. Bunların birincisi, benimsenen kuram ile yöntemin ideoloji kavramlaştırması ve çözümlemesi için yeterli olmaması sonucunda sınırlılıkların ortaya çıkmasıdır. İkincisi, tezlerdeki kuramsal yaklaşım doğrultusunda sorgulama yapıl(a)mamasıdır. Sonuncusunda ise tezlerde sorunsal olarak benimsenen ve yapılmak istenen ideoloji tartışması için yöntemin uygun olmaması ya da uygulan(a)maması önemli bir sorundur.