Üreticilerin Yem Bitkileri Desteğine İlişkin Memnuniyet Düzeyini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Tokat İli Merkez İlçe Örneği

Abstract

Tarımsal desteklemelerin etkinliğinin değerlendirilmesinde üreticilerin memnuniyeti önem arz etmektedir. Bu çalışmada üreticilerin kaba yem ihtiyacını karşılamada önemli bir yer tutan yem bitkisi desteklerinden memnuniyet durumu etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ana materyalini 2021 yılında Tokat ili Merkez ilçede yem bitkisi üretimi yapan 80 üreticiden yüz yüze anket yoluyla elde edilen veriler oluşturmaktadır. Elde edilen bulgulara göre desteklerden memnun olan üreticilerin oranı %56.25 olarak belirlenirken, %75.00’nin ise destekleme miktarını yeterli görmediği tespit edilmiştir. Bölgede yem bitkisi üretimi yapma amacı ağırlıklı olarak hayvan yetiştiriciliğinde kaba yem ihtiyacını karşılamaya yöneliktir. Bu nedenle üreticilerin büyük çoğunluğunun desteklemelere bağlı olmaksızın üretim yaptığı gözlenmiştir. Buna karşın yeter destek sağlanması durumunda yem bitkisi üretimini arttıracakları görüşünün hakim olduğu söylenebilir. Üreticilerin memnuniyet düzeyini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde binary logit modelden yararlanılmıştır. Model sonuçlarına göre üreticilerin desteklemelerden memnun olma olasılığının işletmelerde ekilebilir arazi miktarı artışına bağlı olarak yükseldiği belirlenmiştir. Buna karşın işletme ölçeği büyüdükçe ve büyükbaş hayvan varlığı artıkça üreticilerin memnuniyet düzeyinin azaldığı saptanmıştır. Bunun yanında yem bitkileri desteklerine bağlı olarak üretim yapanlar ile yonca ve fiğ ekimi yapanlarda da memnuniyet düzeyinde azalmalar olduğu sonucuna varılmıştır. Üreticilerin yem bitkisi tarımında kalması ve üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması için desteklemelerde iyileştirme ve geliştirmelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda son üç yılda stabil kalan alan bazlı destek miktarlarının maliyetler dikkate alınarak düzenli olarak arttırılmasının, nadas yılı ve ekim nöbetinde yem bitkisi ekimine teşvik edici destek kalemlerinin geliştirilmesinin yem bitkisi üretimini arttırmada etkili olabileceği düşünülmektedir.