Szlachta wielkopolska i małopolska wobec postulatów realizacji postanowień konfederacji warszawskiej w latach 1587–1609

Abstract

Autor przedstawia próby uchwalenia procesu konfederacji warszawskiej oraz compositio inter status z perspektywy sejmowej i sejmikowej w okresie panowania Zygmunta III Wazy przypadającym na lata 1587–1609. Potrzeba wypracowania kompozycji, wyrażona w akcie konfederacji, została wykorzystana przez duchowieństwo do skutecznego torpedowania prób ustanowienia procesu dzięki uznaniu przez sejm konieczności jednoczesnego przyjęcia ustaw regulujących obie kwestie. Uchwalone w 1607 i 1609 roku konstytucje, ustanawiające pozasejmowe komisje mające za zadanie wypracowanie treści porozumienia między stanami, nie doczekały się realizacji. Pomimo poparcia udzielanego przez sejmiki średzki i proszowicki protestantom nie udało się zrealizować żądań. Problem stanowił nie tylko ich zakres, ale również forma, często niemożliwa do zaakceptowania przez episkopat. Najwięcej ustaw dotyczących omawianych zagadnień powstało w wyniku obrad sejmu 1607 roku, mającego za zadanie uspokojenie nastrojów szlacheckich w dobie rokoszu Zebrzydowskiego, które jednak pozostały nieegzekwowane.